روش واسپاس (WASPAS) یکی از روشهای نوین تصمیم گیری چند شاخصه است. که در سال 2012 توسط آقای زاوادسکاس و همکاران در پژوهشی معرفی شد. این روش ترکیبی از دو مدل WSM (مدل مجموع وزنی) و WPM (مدل ضرب وزنی) می باشد. این روش دارای دقت بیشتر در مقایسه با روشهای مستقل است.
این روش همانند روشهای آراس ، کوپراس ، تاپسیس و یا ویکور است. یعنی شامل ماتریس معیار-گزینه می باشد. و برای رتبه بندی گزینه ها نیازمند وزن معیارها است. این وزن معیارها میتوان از روش AHP یا روشهایی نظیر آنتروپی شانون ، آنتروپی خاکستری و یا روش جدید بهترین بدترین (BWM) محاسبه کرد. پرسشنامه روش واسپاس نیز دقیقا همانند پرسشنامه تاپسیس و یا ویکور است. یعنی همان پرسشنامه هست بدون هیچ تغییری.
ادبیات WASPAS
Bagocius و همکارانش (2014) از روش WASPAS برای رتبه بندی و انتخاب بهترین مکان برای مزارع بادی و ارزیابی انواع توربین های بادی استفاده کردند. در حالی که Vafaeipour و همکارانش(2014) از ترکیب روش سوارا (SWARA) و واسپاس برای اولویت بندی مناطق و شهرها برای تعیین موقعیت نیروگاه های خورشیدی در آینده استفاده کردند. Lashgari و همکاران(2014) از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی و روش WASPAS استفاده کردند که امکان تصمیم گیری منطقی را در انتخاب بهترین استراتژی ها برای توسعه برون سپاری فراهم می کند.
گام های روش WASPAS
1- نرمال کردن ماتریس تصمیم: در این گام با استفاده از فرمولهای زیر ماتریس تصمیم را نرمال می کنیم. نرمال کردن برای معیارهای مثبت از فرمول اول و برای معیارهای منفی از فرمول دوم استفاده می کنیم. معیارهای مثبت، معیارهایی هستند که افزایش آن ها برای سیستم مفید باشد به عنوان مثال معیار “کیفیت”. و معیارهای منفی معیارهایی هستند که کاهش آن ها برای سیستم مفید باشد مثل “هزینه”. در این روش نرمال سازی تمامی شاخص ها به معیار مثبت تبدیل می شوند.
2- محاسبه اهمیت نسبی گزینه ها بر اساس روش WSM از طریق فرمول شماره 3- در واقع این رابطه همان ماتریس وزن دار هست که ماتریس نرمال در وزن معیارها ضرب شده است.
3- محاسبه اهمیت نسبی گزینه ها بر اساس روش WPM از طریق فرمول شماره 4 – این رابطه نیز بیان می کند که ماتریس نرمال باید به توان وزن معیارها برسد.
4- محاسبه معیار مشترک: در این گام با به نسبت مساوی و از طریق فرمول 3 و 4 اهمیت گزینه ها محاسبه می شود.
بر اساس مقدار Qi میتوان گزینه ها را رتبه بندی نمود. اما دقت و تاثیرگذاری روش WASPAS در این است که اهیت نسبی گزینه iام از طریق محاسبه لاندا در فرمول زیر محاسبه شود.
به منظور افزایش دقت و اثربخشی رتبه بندی فرآیند تصمیم گیری ، در روش WASPAS ، یک معادله تعمیم یافته تر برای تعیین اهمیت نسبی کل گزینه i ام ، مانند زیر ایجاد شده است:
برای محاسبه لاندای بهینه بر مبنای انحراف معیارها از فرمول های زیراستفاده می شود.
در حال حاضر ، گزینه های نامزد بر اساس مقادیر Q رتبه بندی می شوند ، یعنی بهترین گزینه جایگزین این است که بالاترین مقدار Q را داشته باشد. وقتی مقدار λ برابر با 0 باشد ، روش WASPAS به WPM تبدیل می شود ، و هنگامی که λ برابر با 1 است ، به روش WSM تبدیل می شود.
توجه:متاسفانه تعدادی از مقالات فارسی که در این زمینه کار شده است در فرمول ها و محاسبات دچار اشتباهات فاحش شده اند لذا بیس کار خود را فقط مقاله اصلی این روش قرار دهید.
در زیر فیلم آموزش روش waspas قرار داده است
تمامی این مراحل در نرم افزار WASPAS تنها با یک کلیک به صورت خودکار انجام می شود. برای ورود به صفحه دانلود این نرم افزار اینجا را کلیک کنید
اگر نیازمند مشاوره و انجام پروژه خود با این روش هستید با ما تماس بگیرید| 09338859181
مطالب مشابه و مرتبط:
سلام وقتتون بخیر
ببخشید امکانش هست لینک مقاله اصلی واسپاس رو بزارید
توی سایت دیگه گفته شده برای سال 2016 هست این روش با عنوان
A multi-attribute assessment using WASPAS for choosing an optimal indoor environment
کدامیک درست هست 2012 یا 2016
سلام اصلی 2012 هست.
Zavadskas, E. K., Turskis, Z., Antucheviciene, J., & Zakarevicius, A. (2012). Optimization of weighted aggregated sum product assessment. Elektronika ir elektrotechnika, 122(6), 3-6.
با سلام
حیفم اومد از سایت بروز شما تشکر نکنم.
من دانشجوی دکتری صنایع در اسپانیا هستم و وقتی ارشد ایران بودم سایت شما رو خیلی پیگیر بودم.
خسته نباشید میگم به تیم عالی شما
موفق و پیروز باشید