عدم اطمینان موجود در قضاوت های ترجیحی، عدم اطمینان اولویت بندی آلترناتیوها را افزایش می دهد و به همان نسبت، تعیین توافق (ثبات منطقی) اولویت ها را مشکل می سازد. مطالعات زیادی از جنبه های مختلف انجام شد و در نهایت منجر به ارایه روش AHP فازی شد. AHP فازی برای اجتناب از این مخاطرات عملکردی توسعه یافت تا مسایل سلسله مراتبی دارای ابهام را حل کند.
روش AHP فازی (fuzzy AHP) یکی از روشهای تصمیم گیری چند معیاره است الگوریتم این روش همانند روش AHP است همچنین جهت تحلیل این روش باید پرسشنامه AHP فازی طراحی شود به پرسشنامه این روش پرسشنامه خبره یا پرسشنامه مقایسه زوجی می گویند یعنی معیارها دو به دو با هم مقایسه می شوند همچنین باید از طیف فازی جهت تحلیل استفاده کرد.
گام های تشکیل پرسشنامه AHP فازی
1- اولین گام در این مرحله تشکیل مدل سلسله مراتبی پژوهش است یعنی مدلی که در آن عوامل و شاخص های مساله به خوبی مشخص شده باشند. برای تشکیل پرسشنامه باید تعداد دقیق عوامل آورده شود چنانچه بعدا بخواهیم عاملی کم یا زیاد کنیم پرسشنامه باید دوباره ایجاد شود.
2- در گام دوم، بعد از تعریف معیارها، یک پرسشنامه تهیه می شود تا سطوح اهمیت این معیارها تعیین شود. برای ارزیابی سئوالات، افراد تنها متغیر توصیفی مربوطه را انتخاب می کنند، سپس گزینه های منتخب، به مقیاس های کلامی مانند جدول زیر که شامل اعداد فازی مثلثی است، تبدیل می شوند. سپس باید مقایسات زوجی معیارها را تشکیل داد یعنی معیارها را دوبه دو با هم مقایسه کرد. این مقایسه بر اساس طیف های فازی صورت میگیرد یکی از معروف ترین طیف های فازی طیف 9 تایی است که در زیر آورده شده است.
نکته: تعداد پاسخ دهندگان به پرسشنامه AHP فازی چون سیستمش خبره محور است معمولا بین 10 تا 20 نفر کفایت میکنه و برای انتخاب افراد خبره باید از معیارهایی نظیر مسلط بودن به مبحث پژوهش، در دسترس بودن ، سابقه کاری مرتبط و … استفاده کرد. استفاده از فرمول های تعیین حجم نمونه و … برای انتخاب خبرگان کاملا نادرست است. به بیان دیگر توع نمونه گیری در روش AHP فازی از نوع غیرتصادفی هدفمند است و از می توان برای آن نمونه گیری گلوله برفی را پیشنهاد داد.
پرسشنامه روش های تصمیم گیری چند معیاره روایی و پایایی ندارند اما نرخی به نام نرخ ناسازگاری موجود می باشد که بعضی آن را معادل با پایایی می نامند این نرخ در پرسشنامه AHP فازی از طریق روش گوس و بوچر محاسبه می شود. به عبارت ديگر در هر ماتريس، حاصل تقسيم شاخص ناسازگاري بر شاخص ماتريس تصادفيِ هم بُعدش، معيار مناسبي براي قضاوت در مورد ناسازگاري ماتريس است که آن را ميزان ناسازگاري مي نامند. چنانچه اين عدد كوچكتر يا مساوي 0.1 باشد ماتريس از سازگاري تقريبي برخوردار است، در غير اين صورت بايد در قضاوت ها تجديد نظر شود. در ویدیوی زیر آموزش کامل تهیه پرسشنامه AHP فازی آموزش داده شده است که با کلیک بر روی لینک زیر وارد صفحه آموزش خواهید شد.