تاپسيس يكي از روش هاي تصميم گيري چند شاخصه است كه m گزينـه را بـا توجـه بـه n معيار، رتبه بندي مي كند. مبناي اين روش، انتخاب گزينه اي است كه كـم تـرين فاصـله را از جواب ايده آل مطلوب و بيشترين فاصله را از جواب ايده آل نامطلوب دارد. از طرفي ديگر از آنجا كه داده هاي يك فرايند توليد و يا يك مكانيزم خـدمت رسـاني، معمولاً پيچيده است و جمع آوري داده هاي صحيح از آنها مشكل مي باشد، به نظرمـي رسـد براي كار با داده هاي غيرقطعي و يا بازه اي از داده ها، بايد روش هاي ويـژه اي مـورد اسـتفاده قرار گيرد. از اين رو، مي توان از منطق فازي در تكنيـك هـاي تـصميم گيـري مختلـف استفاده نمود و از مزایای آن بهره برد. يكي از اين تكنيك ها، تكنيك تاپسيس مي باشد كـه با كاربرد منطق فازي در آن، به تكنيك تاپسيس فازي تبديل مي شود كه روشي متفاوت از روش تاپسيس دارد.
روش تاپسیس فازی (fuzzy topsis) یکی از روشهای تصمیم گیری چند معیاره است که در مقالات و پایان نامه های رشته های علوم انسانی و مهندسی صنایع بسیار استفاده می شود. در گام اول باید پرسشنامه تاپسیس فازی طراحی شود تا در اختیار خبرگان قرار گیرد و نظرات اخذ گردد و در گام های بعد گام های این روش پیاده سازی شود. پرسشنامه این روش شامل یک ماتریس معیار-گزینه است. که هر سلول امتیاز هر گزینه نسبت به هر معیار است. در گام بعد این امتیازات به عدد فازی تبدیل می شود. حتما به یاد داشته باشید که روش تاپسیس و یا تاپسیس فازی فقط و فقط برای رتبه بندی گزینه (آلترناتیو) است و در مواقعی که مدل شما فقط دارای معیار و زیرمعیار است از این روش به هیچ عنوان نمی توان استفاده نمود.
مروري بر تحقيقات انجام شده در ا ين حوزه، حاكي از روش هايي متعـدد بـراي اسـتفاده از تكنيك تاپسيس، به صورت فازي است. نگاره شماره 1 نمونه اي مختصر از ايـن روش هـا را ارايه مي دهد.
طیف کلامی در تاپسیس فازی
هنگام پر کردن پرسشنامه تاپسیس فازی دو مدل معیار داریم معیارهای کمی و کیفی. برای معیارهای کمی عدد واقعی که در دسترس است را قرار می دهیم و برای معیارهای کیفی باید بر اساس یک طیف امیتازات داده شده را اختصاص دهیم. به عنوان مثال در زیر دو طیف 5تایی و 7 تایی آورده شده است.
جدول1: طیف 7 تایی تاپسیس فازی
جدول2: طیف 5 تایی تاپسیس فازی
ادغام پرسشنامه های تاپسیس فازی
بعد از قرار دادن پرسشنامه ها در اختیار پاسخ دهندگان و سپس پاسخگویی آنها باید همه پپرسشنامه ها تبدیل به یک پرسشنامه ادغام شده شود در روش تاپسیس فازی برای ادغام پرسشنامه ها از روش میانگین حسابی استفاده می شود یعنی برای چند عدد فازی کافیست از درایه های اول و دوم و سوم به صورت جدا میانگین حسابی گرفته شود تا ماتریس تصمیم ادغام شده نهایی حاصل گردد. و سپس کلیه گام های تاپسیس فازی بر روی ماتریس ادغام شده صورت گیرد.
از طریق لینک زیر می توانید فیلم آموزش نحوه تهیه پرسشنامه تاپسیس را به صورت کامل فرابگیرید
چنانچه نیازمند مشاوره رایگان و یا انجام پروژه خود با این روشها هستید با ما تماس بگیرید| 09338859181
مطالب مشابه و مرتبط
باسلام
ميخواستم از خدمتتون سوال كنمم آيا ميتوانيم براي تشكيل ماتريس تصميم يا درست تر بگويم براي طراحي پرسشنامه روش تاپسيس و براي تعيين رنج امتيازات از نظرات خبرگان استفاده كنيم ؟( مثلا بجاي استفاده از طيف براي امتيازدادن از نظر خبرگان استفاده كنيم ؟)
مثلا فرض كنيد براي شاخص مدرك تحصيلي خبرگان بر اساس نظر جمعي نتيجه بگيرند كه بصورت زير امتياز بدهند:
ديپلم 0.2
ليسانس 0.4
فوق ليسانس 0.6
دكترا 0.8
ساير 1
سلام. بله هر عددی میشه گذاشت. حتی اگر بر اساس درصد باشد یا همین حالتی که شما قرار دادید
سلام مجدد
الان در حالتي كه من در مثال بالا عدد گذاشتم ،اين اعداد قاعدتا اعداد قطعي هستند ، اگر بخواهم با روش تاپسيس فازي رتبه بندي گزينه هارا انجام بدهم چگونه بايد اقدام كنم ؟( در واقع چگونه اين اعداد را منطبق بر طيف پرسشنامه فازي كنم ؟)
ببینید این موارد فازی کردنش مفهومی نداره مثلا تحصیلا یک نفر دیپلم هست این که ابهامی نداره مثلا بگیم ممکنه سیکل باشه یا لیسانس.
پس میتونید همین داده رو مثلا 0.2 رو 3 بار تکرار کنید تا بشه فازی مثل:
(0.2,0.2,0.2)
سلام
فكر ميكنم به نحوه طرح سوال در پرسشنامه مرتبط باشد : مثلا يه زماني فقط سوال ميكنيم به مدرك تحصيلي گزينه مثلا 1 چه نمره ايي اختصاص ميدهيد ؟ ( در اينصورت پاسخ دهنده براساس اعداد مثال يادشده كه نظر خبرگان است امتياز مربوطه را ميدهدو قاعدتا ابهامي وجود ندارد)
حالا اگر سوال اينگونه مطرح بشود كه : به طور كلي از نظر بكارگيري افراد متخصص گزينه 1 را چگونه ارزيابي ميكنيد ؟( در اينجا از منظرهاي مختلفي ميتوان بررسي داشت ، كه يكي از موارد ميتواند مدرك تحصيلي باشد، به عبارتي در اينجا بايد فازي به موضوع نگاه كنيم ؟
درسته ؟
هر وقت توی کلام پاسخ دهنده عبارات کلامی در نظر گرفته بشه میشه فازی استفاده کرد