مقدمه
در مدل های تصمیم گیری چند معیاره همواره دو هدف دنبال می شود: 1) تعیین اهمیت معیارها 2)رتبه بندی گزینه ها.
در بیشتر مدل ها یک حالت سلسله مراتبی برقرار می باشد یعنی یک هدف در بالا قرار دارد و سپس در پایین آن معیارها و در سطح دوم به بعد ممکن است زیرمعیارها و یا گزینه های مساله تصمیم گیری وجود داشته باشند. حال در این مدل ها ابتدا به دنبال تعیین وزن عوامل در مدل سلسله مراتبی هستیم یکی از روشهایی که در این مدل ها استفاده می شود روش AHP می باشد. حال استفاده از این روش در بیشتر موارد معقول و در مواردی دیگر دارای محدودیت می باشد. در این مطلب با تغییراتی در این روش در واقع نسخه بهبود یافته آن حاصل می شود که در ادامه به آن پرداخته می شود.برای رتبه بندی گزینه ها با توجه ب هاهمیت موضوع و الویت موضوع در کار شما تقسیم بندی انجام میگیرد. دقت کنید که این مرحله بعد از تعیین اهمیت است و مرحله دوم محسوب میشود.
در ویدیوی زیر توضیحات مختصری در مورد این روش آورده شده است نسخه کامل آموزش این روش در انتهای پست معرفی شده است.
روش ahp بهبود یافته
رویکرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به طور گسترده ای در تصمیم گیری های چند معیاره (MCDM) مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع تکمیل یک ماتریس مقایسه (CM) در AHP بسیار دشوار است. در این روش دلایل عدم وجود CM متناقض در AHP را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و AHP بهبود یافته (IAHP) را برای بهبود سازگاری CM با استفاده از یک روش مرتب سازی و رتبه بندی پیشنهاد می دهد. به بیان دیگر در روش AHP سنتی هنگامی که تعداد معیارها زیاد شود مقایسات زوجی نیز بیشتر شده و از طرفی پاسخگویی به صورت زوجی برای خبره وقتگیر و خسته کننده است. به عنوان مثال در مواقعی که 6 معیار داریم در AHP سنتی 15 مقایسه زوجی تشکیل میشود و از طرفی اگر این مقایسات زوجی به درستی پاسخ داده نشود باعث میشود آن مقایسه ناسازگار شود و نرخ ناسازگاری از 0.1 بیشتر شود. در روش AHP بهبود یافته (Improve AHP) که توسط لی و همکاران در سال 2013 این مشکل حل شده است. گامهای این روش در ادامه آورده شده است.
- تعیین مجموعه معیارها
- امتیاز دهی اولیه به معیارها توسط خبرگان بر اساس طیف 1 تا 10 به صورت گسسته که به هر معیار امتیاز گرفته شده ui گفته میشود.
- تشکیل ماتریس مقایسه زوجی بر اساس روابط 1 و 2:
aij=max(ui-uj,1) if ui≥uj
aij=1/(uj-ui) if ui<uj
مزایای روش IAHP
این روش در مقایسه با AHP ساده مزایایی زیر را دارد:
1- سازگاری در مقایسات: این روش باحالت مرتب سازی که برای معیارها ایجاد می کند در واقع یک ماتریس همیشه سازگار تشکیل می دهد و مطالعات شبیه سازی این روش نشان می دهد هنگامی که تعداد معیارها زیاد شود وزن حاصل شده با این روش هم راستا با روش AHP معمولی می باشد.
2- اثربخشی استخراج اطلاعات: از آنجا که IAHP نیازی به تصمیم گیرنده ها برای انجام فرآیند مقایسه زوجی ندارد، می توان تلاش زیادی (یعنی هزینه های نیروی انسانی) را صرفه جویی نمود.
3- راحتی در عمل: به دلیل اینکه در این روش مقایسه زوجی دیگر صورت نمیگیرد پس راحتی در پر کردن مقایسات باعث نتایج بهتر و دقیق تر می شود.
جهت مشاهده و تهیه فیلم آموزش این روش در نرم افزار اکسل (Excel) اینجا را کلیک کنید.
چنانچه نیازمند مشاوره و یا انجام پروژه خود با این روشها هستید با ما تماس بگیرید- 09338859181