روش پرموتاسیون
تکنیک پرموتاسیون (permutation) یکی از روشهای تصمیم گیری چندشاخصه است که در زمره روش های غیر جبرانی قرار می گیرد. پرموتاسیون به معنی جایگشت می باشد در واقع منظور از پرموتاسیون یعنی جایگشت تمامی گزینه های پژوهش. در یک مساله تصمیم گیری همواره با تعدادی معیار و گزینه سروکار داریم که هدف اصلی، رتبه بندی گزینه ها می باشد. پس در این تکنیک ابتدا به تعداد گزینه ها جایگشت ایجاد می کنیم و سپس امتیاز هر جایگشت را محاسبه می کنیم هر کدام بیشتر شد نشان از برتر بودن آن جایگشت و در نتیجه رتبه گزینه ها می باشد. تعداد جایگشت های یکی پژوهش هموارد !m است که m همان تعداد گزینه هاست. از ویژگی های این روش این است که نیازی به تبدیل معیارهای کیفی به کمی نیست. یعنی در یک ماتریس تصمیم می تواند هم معیارهای کیفی باشند و هم کمی.
روش پرموتاسیون این مزیـت را دارد کـه بـدون توجـه بـه مسـائل نرمـال سـازي و بـه راحتـی براســاس شاخص هاي کیفی گزینه ها را رتبه بندي می نمایـد . این روش بهتر بودن گزینه ها نسبت به یکدیگر را نشـان مـی دهـد و شـدت فاصـله هـا را نشـان نمی دهد. در روش پرموتاسیون (جایگشـت ) تمـام جایگشـت هاي ممکن مرتب شده و مقدار وزن یا ارجحیت هـر کـدام از آنها محاسبه می شود. جایگشتی که بیشترین وزن را دارد به عنوان بهترین حالت در نظـر گرفتـه مـی شـود .
مثال روش پرموتاسیون
فرض کنید در ماتریس تصمیم زیر هدف رتبه بندی گزینه های A و B و C است همچنین 6 معیار نیز داریم.
C6 | C5 | C4 | C3 | C2 | C1 | |
مثبت | مثبت | مثبت | مثبت | منفی | منفی | نوع معیار |
0.05 | 0.2 | 0.05 | 0.2 | 0.2 | 0.3 | وزن معیار |
خیلی خوب | 24000 | کم | عالی | 3 | 7 | A |
خوب | 25000 | متوسط | خوب | 1.5 | 5.6 | B |
عالی | 30000 | زیاد | ضعیف | 1.2 | 6.2 | C |
در گام دوم پرموتاسیون گزینه ها را تشکیل داد 3 گزینه داریم پس !3=6 حالت وجود دارد.
- حالت اول: A1-A2-A3
- حالت دوم: A1-A3-A2
- حالت سوم: A2-A1-A3
- حالت چهارم: A2-A3-A1
- حالت پنجم: A3-A1-A2
- حالت ششم: A3-A2-A1
حال برای حالت اول امتیاز را محاسبه می کنیم.
A3 | A2 | A1 | |
0.2 | 0.25 | 0 | A1 |
0.5 | 0 | 0.75 | A2 |
0 | 0.5 | 0.8 | A3 |
به عنوان مثال محاسبه اولین خانه بالای قطر اصلی اینگونه محاسبه شده است. این خانه تقاطع گزینه A1 و A2 است در ماتریس تصمیم بررسی می شود که A1 در کدام معیارها از A2 بهتر است. سپس وزن آن معیارها با هم جمع می شود. در معیار C3 و C4 گزینه A2 از A1 بهتر است پس وزن C3 و C6 با هم جمع می شود که برابر با 0.25 می شود. برای سلول های دیگر نیز این محاسبات صورت میگیرد. برای سلول های پایین قطر اصلی کافیست اعداد متناظر بالای قطر اصلی را از 1 کم کنیم.
اکنون امتیاز این حالت از طریق فرمول زیر محاسبه می شود:
[box type=”shadow” align=”aligncenter” class=”” width=””]مجموع عناصر پایین قطر ماتریس∑ – مجموع عناصر بالای قطر ماتریس∑ = امتیاز پرموتاسیون[/box]
با توجه به رابطه بالا امتیاز این حالت برابر با 2.1- است.
تمامی این محاسبات مربوط به حالت اول پروموتاسیون بود. برای 5 حالت دیگر این محاسبات صورت می گیرد و در انتها هر کدام از امتیازات که بیشتر شده شده آن حالت پرموتاسیون بهترین حالت رتبه بندی گزینه ها است.
سلام ، اگر A ها زیاد باشن به عنوان مثال ۱۰ تا آیا راهی هست که سریع تر به جواب برسیم ؟؟
سلام. از روشهای دیگر مثل کوکوسو، ماباک و یا روشهای کلاسیک مثل تاپسیس استفاده کنید.
با سلام
لطفا راهنمایی نمایید آیا وزن معیارها (wها) جزء داده های مساله هستند؟
سلام
بله. وزن معیارها باید به عنوان ورودی و داده های اولیه روش پرموتاسیون باشند. این روش ها با استفاده از روشهای مختلف از جمله روش آنتروپی شانون محاسبه می شود.
سلام میشه توضیح بدید چرا روش جایگشت غیرجبرانی است؟
سلام
روش پرموتاسیون بین روشهای جبرانی و غیر جبرانی قرار داره. چون از طرفی وقتی ارزش ها رو میخوایم حساب کنیم وزن معیارها دخیل هست که حالت جبرانی میگیره اما هنگام انتخاب هر پرموتاسیون بدون اینکه به ارجحیت های تمام گزینه ها دقت بشه انتخاب صورت میگره (عدد بزرگتر انتخاب میشه). به همین خاطر چون گام نهایی به سمت غیرجبرانی میل میکنه اونو در زمره روشهای غیرجبرانی میگیرن