روش مارکوس
روش مارکوس (MARCOS) یکی از روشهای جدید تصمیم گیری چند معیاره به معنی سنجش و رتبه بندی گزینه ها بر اساس راه حل سازشی می باشد که از حروف اول عبارت Measurement Alternatives and Ranking according to Compromise Solution گرفته شده است. توسط Stević & Pamučar در سال 2020 ارائه شد این روش برای رتبه بندی گزینه های پژوهش مورد استفاده قرار میگیرد.
ورودی های روش:
- ماتریس تصمیم
- وزن معیارها
- ماهیت معیارها (از نظر مثبت و منفی بودن)
مراحل روش مارکوس
گام اول: تشکیل ماتریس تصمیم
اولین گام در تمامی تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره که هدفشان رتبه بندی می باشد تشکیل ماتریس تصمیم است. در تکنیک مارکوس با استفاده از n معیار به ارزیابی m گزینه پرداخته می شود. بنابراین به هر گزینه براساس هر معیار امتیازی داده می شود. این امتیازات می تواند براساس مقادیر کمی و واقعی باشد یا اینکه کیفی و نظری باشد. در هر صورت باید یک ماتریس تصمیم m*n در تشکیل شود.
گام دوم: تعیین ایده آل و ضد ایده آل
در این بخش بر اساس روابط زیر مقادیر ایده آل (AI) و ضد ایده آل (AAI) مشخص می شود. عبارت B به معنی معیارهایی که جنبه سود و عبارت C به معنی معیارهای که جنبه هزینه دارند.
گام سوم: نرمال سازی
در این بخش با استفاده از روابط زیر نرمال سازی برای معیارهای باجنبه هزینه و برای معیارهایی با جنبه سود انجام می شود. خروجی این بخش ماتریسی است که همه معیارها دارای ماهیت سود (مثبت) می شوند. زیرا نحوه نرمال سازی این روش از نوع خطی است.
گام چهارم: وزن دار کردن
در این بخش با استفاده از رابطه زیر وزن معیارها را در ماتریس نرمال ضرب میکنیم تا ماتریس وزندار حاصل شود. وزن معیارها را می توان از روشهای مختلفی محاسبه کرد که پیشنهاد می شود پست روشهای وزن دهی مطالعه شود یا اینکه از روشهای جدید مانند سوارا یا BWM وزن دهی به معیارها انجام شود.
گام پنجم: درجه مطلوبیت گزینه ها
در این بخش بر اساس روابط زیر درجه مطلوبیت ایده آل (K+) و ضد ایده آل (K-) گزینه ها محاسبه می شود.
در روابط بالا Si=(i=1,2,3,..m) جمع مقادیر هر سطر در ماتریس وزن دار میباشد که از رابطه زیر بدست می آید.
گام ششم: تعیین عملکرد نهایی و رتبه بندی گزینه ها
در این بخش با استفاده از رابطه زیر عملکرد مطلوب هر گزینه محاسبه می شود
در رابطه بالا f(k-) عملکرد مطلوبیت ضد ایده آل و f(k+) عملکرد مطلوب ایده آل برای هر گزینه می باشد که از روابط زیر محاسبه می شود.
سپس بر اساس اعداد بدست آمده از f(k) هر گزینه رتبه بندی انجام می شود. هر کدام از گزینه ها مقدار f(k) بزرگتری داشت رتبه بهتری دارد.
مطالعات انجام گرفته در زمینه روش MARCOS
کارایی روشهای ماشینکاری برش معمولاً از طریق پارامترهای زیادی مانند زبری سطح، سرعت حذف مواد، نیروی برش و غیره ارزیابی میشود. فرآیند ماشینکاری زمانی بسیار کارآمد در نظر گرفته میشود که الزامات این پارامترها را برآورده کند، مانند اطمینان از زبری سطح کوچک، سرعت بالای حذف مواد، یا نیروی برش کوچک، و غیره. با این حال، برای هر شرایط ماشینکاری خاص، گاهی اوقات توابع هدف نیازهای متناقضی را ارائه می دهند. در این مورد، اجرای تصمیم گیری چند معیاره، یعنی تصمیم گیری برای اطمینان از هماهنگی تمام اهداف مورد نیاز، ضروری است. بر این اساس در مقاله Duc Trung (2022)، یک مطالعه تصمیم گیری چند معیاره برای سه روش ماشینکاری رایج: فرزکاری، آسیاب و تراشکاری ارائه شده است. در هر روش ماشینکاری، وزن معیارها با چهار روش مختلف شامل وزن برابر، وزن ROC، وزن RS و وزن آنتروپی تعیین شده است. همچنین از روش MARCOS برای تصمیم گیری چند معیاره استفاده شده است. مطابق نتایج بهترین جایگزین همان وزنی بود که با استفاده از روش وزن برابر و وزن آنتروپی تعیین شدند. در دو روش وزندهی باقیمانده، بهترین جایگزین یافت شده به ترتیبی که معیارها در آن مرتب شدهاند بستگی دارد، نه خود این روشها.
Badi & Pamucar (2020) در زمینه انتخاب تامین کننده بیان داشتند در مدیریت زنجیره تامین معاصر، عملکرد تامین کننده بالقوه بر اساس معیارهای چندگانه ارزیابی می شود نه اینکه هزینه را به عنوان معیار اصلی در تصمیم گیری در نظر بگیریم. این امر به دلیل تعدد معیارهایی که در فرآیند ارزیابی باید در نظر گرفته شوند، فرآیند انتخاب بهترین تامین کننده از میان گروهی از تامین کنندگان را به فرآیندی پیچیده و دشوار تبدیل می کند. هدف از این مطالعه، پیادهسازی روشهای ترکیبی Grey theory-MARCOS برای تصمیمگیری در مورد انتخاب تامینکنندگان در شرکت آهن و فولاد لیبی (LISCO) برای کمک به رقابت آن است. این مدل ترکیبی به دو مرحله تقسیم میشود: مرحله اول شامل تعیین وزن معیارهای مؤثر در تصمیمگیری است که با استفاده از تئوری Grey انجام شده است و مرحله دوم شامل انتخاب بهترین تأمینکننده از بین شش تأمینکننده است که با استفاده از مدل MARCOS تکمیل شده است. مطابق نتایج بدست آمده از مرحله اول هزینه مستقیم (C2)، کیفیت (C1)، لید تایم (زمان بین شروع و اتمام فرآیند تولید) (C3)، و خدمات لجستیک (C4) بر مبنای وزن شان بترتیب از اهمیت بیشتری برخوردار بودند. نتایج مرحله دوم نیز با هدف رتبه بندی تامین کنندگان مشخص کرد، تامین کننده ششم و سپس تامین کننده دوم صلاحیت بیشتری بر مبنای روش MARCOS داشتند.
Puška et al. (2020) بیان داشتند هر سازمانی برای رشد نیاز به سرمایه گذاری دارد و سرمایه گذاری ها از طریق پروژه ها انجام می شود. بنابراین مدیریت سرمایه گذاری با بکارگیری تکنیک های مدیریت پروژه انجام می شود. از طرفی، نرم افزارهای مختلف مدیریت پروژه برای مدیریت پروژه های متعدد استفاده می شود. بر این اساس در این مقاله سعی شده است بهترین نرم افزارهای مدیریتی منتخب از نظر ذینفعان این پروژه ها در امارات متحده عربی بررسی گردد. از آنجایی که تمرکز این تحقیق بر روی روش MARCOS است، وزن معیارها با استفاده از مجموع ساده رتبهبندیهای کارشناسان و تبدیل آن رتبهها به درصدی که در واقع وزن هر معیار است، محاسبه شده است. همچنین روش MARCOS برای رتبه بندی گزینه ها انتخاب شده است. بر اساس نتایج بهدستآمده مشاهده میشود که معیار C3 – پروژهها (198/0=w) از نظر کارشناسان بیشترین اهمیت را دارد، در حالی که معیار C6 – پلتفرم (111/0=w) کمترین اهمیت را دارد. بر اساس تمام مقادیر دیگر، می توان نتیجه گرفت که به معیارهای C1 (وظایف) و C4 (مدیریت پورتفولیو) مقادیر بالایی و برای معیارهای C2 (همکاری) و C5 (مدیریت منابع) مقادیر متوسط اختصاص داده شده است. این بدان معناست که معیارهای C1، C3 و C4 برای ارزیابی هر نرمافزار بیشترین اهمیت را دارند، معیارهای C2 و C5 دارای اهمیت متوسط هستند، در حالی که معیار C6 کمترین اهمیت را دارند. همچنین نتایج رتبه بندی با استفاده از روش MARCOS، نشان می دهد شرکت Smartsheet بهترین نتایج را در ارزیابی کاربر ساخته شده به دست آورد، در حالی که Microsoft Project و Basecamp بدترین نتایج را نشان دادند.
در زمینه انتخاب تأمین کنندگان تاب آور مطالعه ای توسط تاجمیری رستمی و فرهادی (1400) انجام شده است. ازآنجاکه روبرو شده اند. با هدف شناسایی معیارها و رتبه بندی تأمین کنندگان تاب آور در صنعت فولاد چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است. چرا که فولادسازان به عنوان یکی از صنایع مهم و حیاتی کشور در اثر آشفتگی بازار و افزایش قیمت ارز، با مشکل تأمین مواد اولیه ازجمله سنگ آهن مواجه اند. این تحقیق به روش کیفی-کمی انجام شده است. بطوری که در بخش کیفی، معیارهای مؤثر بر انتخاب تأمین کننده تاب آور با روش تحلیل مضمون و طی مصاحبه با خبرگان شناسایی شده است. سپس در بخش کمی وزن معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی محاسبه شده و رتبه بندی سه شرکت تأمین کننده مواد اولیه با روش MARCOS انجام شده است. یافته های بخش کیفی، شش معیار فناوری اطلاعات، تحویل، ایمنی و مسائل زیست محیطی و اجتماعی، کیفیت، انعطاف پذیری و چابکی را به عنوان معیارهای مؤثر بر انتخاب تأمین کننده تاب آور معرفی کرده است. محاسبه وزن معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی و بکارگیری نرمافزار سوپر دسیژن مشخص می کند چابکی به عنوان مهم ترین معیار مؤثر می باشد. معیارهای انعطاف پذیری، تحویل، کیفیت، فناوری اطلاعات، ایمنی و مسائل زیست محیطی بترتیب بر مبنای وزن شان در رتبه های بعدی قرار گرفتند. نتایج رتبه بندی تأمین کننده ها با روش MARCOS نشان می دهد شرکت فولاد مبارکه اصفهان رتبه اول را به عنوان تامین کننده پایدارکسب کرده است.
رقابت شدید سازمانها برای جذب افراد شایسته و مستعد در عصر کنونی، باعث شده است که سازمانها برای توانمندسازی منابع انسانی خود بکوشند و برای برتری یافتن در این مسئله، به فرایند آموزش و توسعه خود توجه ویژهای کنند. بر این اساس، رجب پور و همکاران (1400) پژوهشی با هدف شناسایی و اولویتبندی معیارهای مؤثر در برونسپاری فرایند آموزش منابع انسانی و انتخاب مؤسسه آموزشی برتر انجام دادند. نویسندگان در گام نخست، با مطالعه پیشینههای نظری و تجربی و همچنین نظرخواهی از خبرگان (6 نفر از مدیران و کارشناسان واحد منابع انسانی شرکت برق و انرژی صبا و شرکتهای زیرمجموعه)، معیارهای مؤثر بر انتخاب مؤسسه آموزشی را شناسایی کرده و در گام بعد با استفاده از تکنیک MARCOS، به رتبهبندی چهار مؤسسه آموزشی منتخب پرداختند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که از بین ابعاد بررسی شده، بُعد «مزایا» بیشترین وزن و از بین مؤسسههای آموزشی، مؤسسه «A2» بالاترین امتیاز را بهدست آورده است.
فیلم آموزش روش مارکوس (MARCOS)
فیلم آموزش این روش تهیه شده است که جهت تهیه نسخه کامل آن اینجا را کلیک کنید. در این ویدیوی آموزشی به صورت کامل با حل یک مثال کاربردی از انتخاب تامین کننده روش مارکوس توضیح داده شده است و مثال آن به صورت کامل و گام به گام در اکسل حل و کلیه نکات این روش ذکر شده است. در زیر پیش نمایشی از ویدیوی اصلی آورده شده است.
جهت دانلود نسخه کامل ویدیوی آموزشی کلیک کنید.
چنانچه نیازمند مشاوره و یا انجام پروژه خود با این روشها هستید با ما تماس بگیرید| 09338859181
سلام وقت بخیر. متشکرم از آموزشهای بروزی که قرار میدهید ویدیوی این آموزش رو تهیه کردم واقعا عالی توضیح داده شده بود.