مجموعه مقالات تئوری صف و سیستم های صف
این فایل شامل 20 مقاله فارسی تئوری صف و سیستم صف می باشد که به رایگان در اختیار شما قرار داده شده است.
عوامل تشکیل دهنده سیستم صف
سیستمی را در نظر بگیرید که خدمتی را ارائه می کند متقاضیان جهت دریافت خدمت به این سیستم مراجعه می کنند که به آن ها مشتری می گوییم. خدمت ممکن است توسط ماشین، شخص یا امکانات دیگر ارائه شود که به آن ها خدمت دهنده می گوییم. به مشتریانی که ممکن است جهت دریافت خدمت به این سیستم مراجعه کنند نیز جمعیت مشتریان بالقوه می گوییم. این نظریه یکی از شاخه های اصلی آمار کاربردی می باشد و در زمینه های مختلفی مثل؛ شبکه های مخابراتی، سیستم های کامپیوتری، کارخانجات تولیدی و حمل و نقل کاربرد دارد. موضوع تئوری صف را می توان این چنین تشریح کرد که یک مرکز سرویس (سرور) وجود دارد که جمعیت مشتریان مربوطه به آن برای دریافت سرویس وارد مرکز سرویس می شوند. این امر موقعی اتفاق می افتد که مرکز سرویس قادر است تنها شمار محدودی از مشتریان را سرویس دهی کند. بنا براین، هر وقت مشتری جدیدی وارد سیستم شود و امکانات ارائه سرویس از کار افتاده باشند یا مشغول ارائه خدمت باشد، این مشتری وارد یک صف انتطار می شود و تا خالی شدن و بازگشت بکار مجدد سرور در آن صف منتظر ارائه سرویس می شود. پس می توان گفت که مرکز سرویس دارای سه عنصر اصلی؛ جمعیت مشتریان، امکانات سرویس دهی و صفوف انتظار می باشد. همچنین در تئوری صف حالتهای مختلفی وجود دارند. بعنوان مثال ممکن است در یک شبکه چندین مرکز سرویس در نظر گرفته شود و یک مشتری می تواند طی یک مسیر مشخصی وارد این مراکز شود و توسط چندین مرکز سرویس سرویس دهی شود.
معیارهای ارزیابی سیستم صف
1- طول صف: که عبارتند از تعداد مشتریان حاظر در صف.
2- زمان انتظار در صف: که عبارتند از مدت زمانی که از زمان ورود مشتری به سیستم تا زمان شروع خدمت طول می کشد یا زمان انتظار در سیستم که عبارتند از مدت زمان انتظار مشتری در صف به علاوه زمان دریافت کالا (خدمت دهنده متناهی) یا خدمت به مشتری.
3- درصد بیکاری سیستم
کلا در مدلهای صف به دنبال حداقل سازی معیارهای بالا هستیم. با توجه به اینکه ورود مشتریان به سیستم و همچنین مدت زمان خدمت دهی ماهیت تصادفی دارند (مدت زمان بین ورود متفاوت، مدت زمان خدمت به مشتری ماهیت تصادفی دارد و از توزیع مشخصی برای بدست آوردن مدت زمان استفاده می کنیم. با محاسبه امید ریاضی یک متغیر تصادفی مشخص) برای بدست آوردن معیارهای گفته شده از امید ریاضی متغیر تصادفی مد نظر استفاده می کنیم.
ورودی های مورد نیاز برای بدست آوردن معیارهای ارزیابی یک سیستم صف
الگوی ورود مشتری به سیستم: هر چه تعداد مشتری بیشتری به سیستم مراجعه کنند انتظار داریم طول صف و زمان انتظار در صف افزایش یابد و از طرفی درصد بیکاری سیستم کاهش یابد. فرض کنید مشتری یک در زمان s1…. مشتری n در زمان Sn و… وارد سیستم می شوند. در این صورت مدت زمان بین ورود متوالی مشتری i و i-1 که با ti نشان داده می شود از رابطه ti=Si-Si-1 بدست می آید.
فرضیات اولیه در تئوری صف
در تئوری صف از یک سری فرضیات اساسی استفاده می شود که به شرح زیر می باشند:
- نرخ ورود متغیر می باشد ولی از فرایند پواسن تبعیت زمان بین دو ورود متوالی از توزیع و يبول برخوردار می باشد می کند.
- نرخ ارائه سرویس متغیر می باشد ولی دارای تابع توزیع نمایی می باشد.
- نظام سیستم فایفو می باشد، یعنی مشتری که اول وارد می شود، اولتر از بقیه مشتری ها سرویس دهی خواهد شد.
- ظرفیت سیستم نامتناهی می باشد. هطول صف نامتناهی می باشد، بدین معنی که هیچگونه محدودیتی روی ظرفیت صف وجود ندارد.
مرور ادبیات تئوری صف
تاکنون مقالات زیادی در مورد تئوری صف و سیستم های صف ارائه شده است که در زیر تعدادی از این موارد را که در زمینه سیستم صف بنادر است توضیح می دهیم.
آقای جولا در سال 2011 زمان انتظار و توقف کانتینرها در یک پایانه های چند وجهی کانتینری و با استفاده از تئوری صف مورد ارزیابی قرار دادند. آن ها تغییرات و حجم ورودی کانتینرها ناشی از تغییرات زیر ساخت سطوح صف در پایانه ها و حجم ورودی کانتینر ها را مورد بررسی قرار دادند. آن ها در نهایت به این نتیجه رسیدند که زیر ساخت ریلی و حمل و نقلی در داخل بندر و پسکرانه آن از مهمترین عوامل بهینه کردن گردش کانتینرهای ورودی در بنادر می شود.
فاروق رئیسی در سال 1391 در پایان نامه کارشناسی ارشد خود پس از جمع آوری اطلاعات مربوط به تعداد کامیون ها در بندر امام خمینی (ره) و سپس بکار گیری از مدل MMm و محاسبات انجام شده به این نتیجه رسیده است که ضریب بهره وری درب ورودی بندر امام خمینی با توجه به وضع کنونی حدود ۹۶٪ محاسبه شده است که این امر نشان از بهره وری بالای درب ورودی بندر دارد ولی برای بهبود عملکرد سیستم و کاهش طول صف دوراهکار افزایش نرخ ارائه سرویس و افزایش تعداد مراکز کنترل کامیون ها را ارائه داد.
حق شناس و شریعت در سال 1377 با مطالعه آمارهای بدست آمده از بندر نوشهر روند تخلیه و بارگیری در این بندر را مورد بررسی قرار داده و یکی از بارزترین نقاط ضعف این فرایند یعنی افزایش زمان سرویس دهی در این بندر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آنها چهار عامل اصلی افزایش واردات غیر نفتی، کمبود وسایل حمل و نقل داخلی و تجهیزات تخلیه و بارگیری در بندر، کمبود تعداد کامیون های حمل یکسره و کمبود مساحت انبارهای موجود در این بندر را سبب افزایش زمان سرویس در این بندر بیان کردند.
آقای پارک در سال 2009 تاثیر مدل شبیه سازی و صف جهت به حداقل رساندن زمان انتظار کشتی ها و به حداکثر رساندن زمان استفاده از اسکله ها را در پایانه های کانتینری بنادر کشور کره جنوبی را مورد بررسی قرار دادند. آن ها برای انجام این تحقیق شاخصه هایی چون هزینه زمان، هزینه انتظار کالا، هزینه زمان انتظار کشتی ها، هزینه نیروی کار، هزینه لنگرگاه و اسکله ها و هزینه خدمت دهی را در نظر گرفتند و بعد از انجام محاسبات شبیه سازی لازم دریافتند که مدل شبیه سازی و صف تاثیر مثبت و دقیقی در به حداقل رساندن زمان انتظار کشتی ها و افزایش و بهره وری استفاده از اسکله ها می شود.
آقای ژانگ در سال 2013 در مقاله ای با عنوان مدل بهینه سازی برای ورود کامیون ها در پایانه های کانتینری برای به حداقل رساندن ازدحام کامیون ها در دروازه های ورودی ترمینال های کانتینری که عموما صف های طولانی تشکیل می شود. از دو روش الگوریتم ژنتیک و روش نقطه به نقطه ثابت سیالات استفاده نمود و در پایان نتایج عددی نشان می داد که دو روش بکار گیری اضافی جهت تاخیر کامیون ها در ترمینال های کانتینری در یک دوره خاص هم کاهش می یابد.
آقای تبوک در سال 2000 صف کامیون ها در یک پایانه فله که سنگ بوکسیت برای بارگیری کشتی ها حمل می کردند را مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق کشتی ها بدلیل وقوع حوادث دریانوردی، جزر و مد و توقف طولانی در صف های بارگیری و تخلیه، تاخیرات چند مرحله ای را تجربه می کردند. بنابراین وی در محدودیتها و تقریبهایی را برای اصلاح زمان انتظار در بنادر پیشنهاد کرد که نتایج حاصله باعث ایجاد اصطلاحات عملکردی چشمگیری در عملیات تخلیه و بارگیری مواد فله گردید.