روش سوارا (SWARA) یا تحلیل نسبت ارزیابی وزندهی تدریجی یکی از روشهای تصمیم گیری چند شاخصه است که هدف آن محاسبه وزن معیارها و زیرمعیارها است. عملکرد این روش همانند روش های بهترین بدترین (BWM) ، آنتروپی شانون و لینمپ (linmap) می باشد که معیارها را وزن دهی می کنند. روش swara توسط کرسولین، زادادسکاس و تورکسیس در سال 2010 معرفی شد. این واژه از حروف اول جمله Step wise Weight Assessment Ratio Analysis به معنی تحليل نسبت ارزيابی وزن دهی تدريجی می باشد. در این روش معیارها بر اساس ارزش رتبه بندی می شوند. در این روش به مهمترین معیار رتبه یک و به کم اهمیت ترین معیار رتبه آخر داده می شود. در این روش کارشناسان (پاسخ دهندگان) نقش مهمی در تعیین وزن معیارها دارند. مشخصه اصلی این روش، امکان برآورد کارشناسان و صاحبنظران در رابطه با نسبت اهمیت معیارها در فرآیند تعیین وزن آنها می باشد. این روش جهت گردآوری و هماهنگی اطلاعات به دست آمده از کارشناسان و صاحبنظران مفید می باشد. کاربردهای این تکنیک ساده می باشند و کارشناسان در زمینه های مختلف میتوانند به سادگی با مقصود اصلی این روش ارتباط برقرار کنند
مزایای روش SWARA
SWARA این فرصت را به تصمیم گیرندگان و سیاست گذاران می دهد تا بر اساس وضعیت فعلی محیط و اقتصاد، اولویت خود را انتخاب کنند.
توانایی برآورد نظر متخصصان در مورد نسبت اهمیت معیارها در تعیین وزن آنها عنصر اصلی این روش است (کرزولیین و همکاران ، 2010). علاوه بر این ، این روش برای هماهنگی و جمع آوری داده های متخصصان مفید است.
علاوه بر این ، روش SWARA بدون عارضه است و متخصصان به راحتی می توانند با هم همکاری کنند. مهمترین مزیت این روش در تصمیم گیری این است که در بعضی از مسائل، اولویت ها براساس سیاست های شرکت ها یا کشورها تعریف شده و برای رتبه بندی معیارها نیازی به ارزیابی نیست.
در روش های دیگر مانند AHP یا ANP ، مدل ما بر اساس معیارها و ارزیابی های متخصصان ایجاد شده است که بر اولویت ها و رتبه ها تأثیر می گذارد. بنابراین ، SWARA می تواند برای بعضی از موارد مفید باشد که اولویت ها مطابق با شرایط شناخته شده هستند و در نهایت SWARA برای استفاده در برخی از محیط های تصمیم گیری پیشنهاد شده است.
گام های روش SWARA
در این روش هر یک از کارشناسان قبل از هر چیز، معیارها را اولویتبندی میکنند. مهمترین معیار رتبه یک را گرفته و کم اهمیتترین معیار رتبه آخر را دریافت میکند. رتبه کلی را گروهی از کارشناسان تعیین میکنند که با توجه به مقدار میانگین ارزش رتبه ها مشخص میشود. فرآیند وزندهی به معیارها در شکل (1) نشان داده شده است که در اولین گام باید معیارهای پژوهش را از منابع متفاوت استخراج نمود و سپس در گام های بعد این عوامل را ارزیابی کرد و معیارهای وابسته را حذف نمود و در نهایت مجموعه معیار نهایی باید عواملی باشند که مستقل از هم هستند. در گام های بعد نیز این عوامل در اختیار کارشناسان قرار می گیرند تا رتبه آن ها مشخص شود و سپس در الگوریتم روش SWARA قرار می گیرند تا وزن آن ها استخراج شود.
- گام اول روش سوارا شناسایی معیارها و زیرمعیارها می باشد. همچنین در این گام باید معیارهای وابسته حذف شوند و تمامی معیارها از نوع مستقل باشند.
- گام دوم این است که معیارهای نهایی را در اختیار خبرگان قرار داده تا بر اساس اهمیت مرتب کنند و سپس آن رتبهها را باهم ادغام کنیم.
- گام سوم تعیین اهمیت نسبی معیارها (Sj) است که باید هر معیار با معیار رتبه بالاتر خود مقایسه شود.
- گام چهارم: با استفاده از Sj های محاسبه شده می توان وزن معیارها را بدست آورد.
فیلم آموزش این روش تهیه شده است جهت دانلود اینجا را کلیک کنید. همچنین نرم افزار روش SWARA در قالب فایل اکسل نیز در همان لینک قرار داده است فقط کافیست اطلاعات اولیه را وارد کنید. خودکار تمام محاسبات انجام می شود.
در زیر قسمتی از توضیحات فیلم آموزشی این روش قرار داده شده است
جهت دانلود نسخه کامل فیلم آموزش SWARA اینجا را کلیک کنید
مثال حل شده روش SWARA
در فیلم آموزشی که در بالا قرار داده شده است یک مثاله به صورت کامل حل شده است. که ابتدا مساله بیان می شود و سپس به صورت گام به گام در نرم افزار اکسل حل می شود.
سلام. ایا swara جزو روشهای جبرانی هست یا غیر جبرانی
روشهای جبرانی و غیرجبرانی معمولا در رابطه با عملکرد گزینه ها سنجیده می شوند مثلا فرض کنید هدف رتبه بندی چند خودرو باشد اونوقت میتونیم بگیم فلان روش آیا جبرانی هست یا غیر جبرانی.
اگر شما به سوارا در حالت محاسبه فقط وزن معیار نگاه کنید توی این دسته بندی جبرانی و غیرجبرانی جای نمیگیره. اما اگر به دید رتبه بندی گزینه نگاه کنید جزو روشهای جبرانی میشود.
سلام
ضمن تشکر
من خروجی این روش را میتونم برای رتبه بندی به روش کوپراس استفاده کنم ؟
سلام. بله میتونید.
سلام. آیا از پرسشنامه روش AHP می توان برای روش سوارا هم استفاده کرد؟؟ یا نیاز به پرسشنامه جداگانه هست؟
خیر نمیشه. نیازمند پرسشنامه جداگانه است
با سلام. در پرسشنامه روش سوارا که از طیف لیکرت استفاده می کنیم، خبرگان طبق لیکرت فقط امتیازدهی میکنند و بقیه مراحل و محاسبات روش، توسط پژوهشگر انجام می شود؟؟
سلام. بله
سلام وقتتون بخیر کاش در کنار آموزش خوبتون یک نمونه پرسشنامه یا فرمت پرسشنامه سوآرا را بزارید
سلام وقت بخیر. پرسشنامه این روش چیز خاصی نیست. دوحالت میشه روش سوارا رو کار کرد:
1- از خبره ها خواسته بشه ابتدا معیارها را رتبه بندی کنند و سپس معیارها را به صورت نزولی (از مهمترین معیار تا کم اهمیت ترین معیار مرتب میکنیم) مشخص کرده تا خبره ها هر معیار را نسبت به معیار بالاتر خود ارزیابی کنند.
2- حالت دوم که از نظر من بهترین حالت است از خبره ها میخواهیم به معیارها بر اساس طیف لیکرت یا هر طیفی امتیاز دهند دیگه مابقی مراحل با سوارا انجام میشه
پاسخ خبره را باید چگونه با هم ادغام کنیم؟
سلام. میانگین حسابی
با سلام ممنون میشم اگر نحوه محاسبه Sj را توضیح دهید
سلام در فیلم آموزش توضیح داده شده
امکانش هست نحوه استفاده از طیف لیکرت رو توی این روش بیشتر توضیح بدید
سلام. با استفاده از طیف لیکرت میانگین امتیاز معیارها محاسبه شده. سپس بر اساس این میانگین، معیارها بر اساس اهمیت به صورت نزولی مرتب می شوند و بعد از آن با استفاده از اختلاف میانگین ها مقادیر Sj که ورودی سوارا هست تشکیل می شود