مقدمه
دقت نتایج به دست آمده با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره تا حد زیادی به تعیین وزن معیارها بستگی دارد. دقت ارزیابی کارشناسان با افزایش تعداد معیارها کاهش می یابد. استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، بر اساس مقایسه زوجی معیارها یا روش های مشابه، ممکن است به حل این مساله کمک کند. با این حال، اگر تعداد مقایسات زوجی زیاد باشد، همان مشکلات مرتبط با دقت ارزیابی ایجاد می شود. در این مطلب، روش جدیدی برای تعیین وزن معیارها، FARE (رابطه عاملی)، بر اساس روابط بین تمامی معیارهای پژوهش در نظر گرفته شده، ارائه شده است. به این معنی که در مرحله اول، حداقل مقداری از داده های اولیه در مورد میزان ارتباط معیارها از کارشناسان استخراج می شود. سپس بر اساس شرایط عملکرد و ویژگی های خاص مجموعه کامل معیارها، روابط بین سایر معیارهای مجموعه و جهت گیری آنها به صورت تحلیلی مطابق با آنچه در مرحله اول ایجاد شد، تعیین می شود. هنگامی که تأثیر کلی هر معیار خاص بر سایر معیارهای مجموعه یا وابستگی کلی آن به سایر معیارهای یک مجموعه خاص مشخص باشد، وزن معیارها را می توان تعیین کرد.
روش FARE
این روش بر اساس رابطه بین معیارهای سیستم، یعنی جهت و قدرت تأثیر آنها است. جهت با یک مثبت یا منفی نشان داده می شود، که نشان می دهد معیار در نظر گرفته شده یا بر معیار دیگری تأثیر می گذارد یا به آن بستگی دارد (به این معنی که پتانسیل تأثیر معیار یا رشد می کند یا کاهش می یابد). این رابطه زمانی مثبت است که معیار در نظر گرفته شده پتانسیل معیار دیگری را انباشته کند و در نتیجه پتانسیل تاثیر آن را افزایش دهد. از شکل زیر برمیآید که در حالت (الف)، معیار اول بخشی از پتانسیل معیار دوم را میگیرد، بنابراین، رابطه آنها به عنوان مثال 8+ بیان میشود. در حالت (ب) معیار در نظر گرفته شده بخشی از پتانسیل خود را به معیار سیستم دوم منتقل می کند، بنابراین رابطه بین اول و معیار سوم به عنوان مثال، 9- برآورد خواهد شد. بنابراین، همانطور که در شکل زیرنشان داده شده است، در مورد (الف)، معیار 1 مهمتر از معیار 2 است، در حالی که در مورد (ب)، برعکس، اهمیت کمتری دارد.
تکنیک FARE در سال 2011 ارائه شد. این تکنیک در زمره روشهای وزن دهی به معیارها می باشد. در شکل زیر به صورت نمونه 6 معیار داریم که توسط خبره رتبه بندی شده اند. سپس بر اساس طیف 1 تا 10 میزان ارتباط معیارها با مهمترین معیار (که در اینجا معیار شماره 1 است) مشخص گردیده است.
سپس میزان انتقال تاثیرها که در بالا بیان بیان شد نیز مشخص می شود که باید تک تک اعداد بالا از عدد 10 کم شوند به عنوان مثال معیار شماره 3 باید به اندازه +1 واحد به سمت معیار شماره 1 منتقل کند تا کسری جبران شود.
در نهایت با بکارگیری مراحل این روش، وزن نهایی معیارها حاصل می شود که در شکل زیر آورده شده است جمع نهایی اوزان نیز برابر با یک می شود.
مطالعات انجام گرفته در زمینه روش FARE
Girdzijauskaitė et al. (2019) اظهار داشتند برای اینکه مدیران مؤسسات آموزش عالی بتوانند از پردیس شعبه بین المللی (IBC) به عنوان ابزاری برای رقابت استفاده کنند، باید شاخص های IBC که قویترین تأثیر را بر رقابتپذیری HEI دارند، نشان دهند. این نویسندگان به منظور تعیین شاخصهای کلیدی عملکرد، مصاحبههای نیمه ساختاریافته با مدیران ارشد پردیسهای شعب بینالمللی در سطح جهانی انجام داده و دادههای جمعآوریشده را با استفاده از تحلیل دادههای کیفی به کمک رایانه (CAQDAS) با نرمافزار Nvivo تجزیه و تحلیل و کدگذاری کردند. مطابق نتایج این تحقیق شش شاخص کلیدی عملکرد کلیدی IBCها شناسایی شده و از روش FARE برای تعیین وزن معیارهای اخیر استفاده شده است. مطابق نتایج روش FARE برای این شاخصها، بترتیب: تعداد برنامه های تحصیلی تدریس شده در IBC، تعداد دانشجو در IBC، داشتن شرکا در تاسیس IBC در قالب سرمایهگذاری مشترک (تعداد شرکا)، تعداد کارکنان بینالمللی (نه محلی) در IBC، درآمد سالانه IBC، تعداد شرکای اجتماعی در یک کشور میزبان IBC، رتبه های اول تا ششم را بدست آوردند.
هدف مقاله Krstić et al. (2021) رتبه بندی راه حلهای پایدار برای تحقق آخرین مایل (last mile) بوده است. آخرین مایل به معنای تحویل کالا به مقصد نهایی مشخص شده توسط مشتریان است، یعنی سفر نهایی که در تحویل محصول در زنجیره تامین لجستیک انجام میشود. این یک مرحله بسیار مهم است زیرا بر هزینه ها و رضایت نهایی مشتری تأثیر می گذارد. طبق اظهارات این نویسندگان برای تحقق آخرین مایل، راهحلهای مختلفی میتوان تعریف کرد که ابتکارات، فناوریها و مفاهیم تدارکات شهری را ترکیب میکند. اجرای موفقیت آمیز این راهکارها به ویژگی های شهر، اهداف ذینفعان و توانایی دستیابی به پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی بستگی دارد. مطابق با آن، این مقاله راهحلهای نوآورانه پایدار آخرین مایل را تعریف میکند و کاربرد بالقوه آنها را در سیستم لجستیک زندگی واقعی شهر ارزیابی میکند. بر این اساس نویسندگان، مجموعهای از معیارها برای ارزیابی راهحلها تعریف کرده و یک مدل جدید MCDM که روشهای دلفی، FARE و VIKOR را در محیط فازی ترکیب میکند، برای حل مسئله خود ایجاد کردند. کاربرد مدل تعریف شده با رتبه بندی آخرین مایل های پایدار برای منطقه تجاری مرکزی بلگراد نشان داده شده است. طبق نتایج این تحقیق ترکیبی از مراکز ریز تجمیع و وسایل نقلیه خودمختار به عنوان مطلوبترین راه حل معرفی شده است.
شفیعی و همکاران (1399) تحقیقی در راستای آسیب شناسی شبکه توزیع صنایع کوچک و متوسط در صنعت سوهان, به دنبال بررسی وضعیت موجود شبکه توزیع صنعت سوهان, پیدا کردن آسیب های موجود در صنعت و ارایه راهکارهایی برای بهبود شبکه توزیع صنعت سوهان به انجام رساندند. در این پژوهش با بررسی مبانی نظری شبکه توزیع و با استفاده از تجربیات خبرگان به شناسایی معیارهای آسیب شناسی شبکه توزیع پرداخته شد. بدین منظور با 9 نفر از تولیدکنندگان, خبرگان و فعالان شبکه توزیع صنعت سوهان شهر قم مصاحبه ای صورت گرفته است. در نهایت جهت تعیین اهمیت معیارهای شناسایی شده طی تنظیم پرسشنامه، 17 نفر از این تعداد خبره در فرآیند تکمیل پرسشنامه مشارکت نمودند. تکنیک های مورد استفاده در این تحقیق: 1- روش FARE با هدف وزن دهی به معیارها، 2-ماتریس اهمیت-عملکرد (IPA) با هدف شناسایی آسیب های موجود در صنعت سوها ن (پس از انجـام فاز وزن دهی و رتبه بندی گزینه ها) بوده است. یافته های مربوط به وزن دهی با روش FARE برای 25 شاخص شناسایی شده نشان می دهد حفظ کیفیت سوهان در فرایند توزیع از اهمیت بالاتری برخوردار بوده است. همچنین تجربه مشتری، استفاده از اطلاعات به روز و دقیق در شبکه توزیع و زمان پاسخ در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. در نهایت پایین بودن خطاهای ارسال کالا از کمترین اهمیت ممکن نسبت به سایر معیارها برخوردار بوده است. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد در تحلیل ماتریس اهمیت-عملکرد از بین 25 شاخص جهت آسیب شناسی شبکه توزیع صنعت سوهان، شش شاخص حفظ کیفیت سوهان در فرایند توزیع، برگشت پذیری، استفاده از اطلاعات به روز و دقیق در شبکه توزیع، امکان تحویل سوهان در حجم های کم و در فاصله های زمانی کوتاه، انعطاف پذیری در حمل و نقل و هزینه موجودی در ربع اول ماتریس اهمیت-عملکرد قرار گرفته اند که به عنوان آسیب های موجود در صنعت سوهان در نظر گرفته شدند.
ویدیوی زیر پیش نمایشی از فیلم اصلی می باشد جهت تهیه آموزش کامل این روش اینجا را کلیک کنید
چنانچه نیازمند مشاوره و تحلیل پروژه خود با این روش هستید با ما تماس بگیرید/09338859181
سلام. ممنون بابت توضیحات. رتبهبندی اولیه در این روش مانند سوآراست؟ و اینکه آیا نرخ ناسازگاری هم در این روش محاسبه میشود؟
سلام. این روش رتبه بندی خاصی نداره فقط مرحله اول، مهمترین معیار مشخص میشه
خیلی ممنون. واقعا خوب توضیح دادید.