انتخاب موضوع مقاله و پایان نامه از اهمیت ویژه ای برخوردار است مسئله یابی اولین گام انجام مقاله و پایان نامه می باشد. برای این مورد باید علاقه فرد و منابع در دسترس بررسی شود. در این ویدیو با ذکر یک مثال فرایند انتخاب موضوع مقاله و پایان نامه را فراخواهید گرفت. این آموزش مختص دانشجویان مهندسی صنایع و مدیریت و دانشجویان علوم انسانی می باشد.
انتخاب موضوع مقاله یا پایان نامه
انتخاب موضوع پژوهش معمولا نخستین مشکلی که دانشجویان در خصوص اجرای پایان نامه با آن مواجه می شوند، انتخاب موضوع پژوهش است. در هر رشته علمی تقریبا درباره تمام موضوع های معروف قبلا پژوهش های فراوانی انجام شده است و یافتن موضوعی تازه که ارزش اجرای پژوهش مستقلی در حد یک پایان نامه تحصیلی را داشته باشد، کار ساده ای نیست. برای گذر از این مرحله مقاله حاضر پیشنهادهایی ارائه می کند.
نخستین قدم در این کار شناسایی منابع هسته در رشته تحصیلی موردنظر است. منظور از منابع هسته منابعی اعم از کتاب و مجله است که بیشترین استنادها را به خود اختصاص می دهد و بیشترین تأثیر را در رشته موردنظر داشته اند. برای شناسایی منابع مرتبط با | موضوع لازم است دانشجویان با راهنمایی استادان راهنما و مشاور به جست و جو در پایگاه های اطلاعاتی، نمایه نامه ها و چکیده نامه های موضوعی رشته خود بپردازند. این منابع ممکن است در داخل یا خارج از کشور منتشر شده باشند. خوشبختانه به مدد امکانات اینترنتی امروزه دسترسی به هر دو دسته از این منابع با سهولت بیشتری نسبت به گذشته میسر است. برای تکمیل این جست و جو پیشنهاد می شود دانشجویان به شناسایی و بررسی فهرست کنفرانس ها و همایش های جاری در رشته و موضوعات مورد بحث در آنها نیز اقدام کنند.
همچنین، شناسایی و بررسی پایگاه ها و فهرست پایان نامه های انجام شده موجود در مراکز اطلاعات ملی یا وب سایتهای دانشگاههای معتبر مرتبط با رشته در داخل و خارج کشور نیز توصیه می شود. ضمن آنکه امروزه جست و جو در پایگاه های اطلاعاتی پژوهش های در دست اجرا در سطح داخل و خارج کشور نیز می تواند مفید باشد. مثلا به تازگی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران» پایگاه جدیدی برای ثبت پیشنهادهای پژوهشی پایان نامه ها و اطلاعات مربوط به پایان نامه های در دست اجرا ایجاد کرده است. این پایگاه با عنوان «پایگاه ثبت اطلاعات پایان نامه ها و رساله های تحصیلات تکمیلی کشور» راه اندازی شده است. سرانجام استفاده از اصطلاح نامه ها و منابع مشابه برای یافتن موضوعات مشابه و مرتبط و ترسیم ارتباط موضوعی بین آنها نیز به انتخاب موضوع نهایی کمک می کند.
منابع انتخاب موضوع
شناسایی و مرور منابع هسته
آیا منابع هسته در حوزه موضوعی کار خود را می شناسید و شماره های اخیر مجلات مطرح در رشته خود را مرور کرده اید؟
جست و جو در پایگاههای موضوعی
آیا در پایگاه های اطلاعاتی، نمایه نامه ها و چکیده نامه های موضوعی جست وجو کرده اید؟
مرور مقالات کنفرانس ها
آیا کنفرانس ها و همایش های جاری در رشته خود و موضوعات مورد بحث در آنها را می شناسید و آثار ارائه شده در کنفرانس های اخیر رشته را دیده اید؟
جست وجو در پایگاه های مربوط
آیا به شناسایی و جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی پژوهش های در دست اجرا در داخل به پژوهش های جاری و خارج کشور اقدام کرده اید؟
مطالعة پایان نامه های مشابه
آیا پایان نامه هایی را که به تازگی دفاع شده اند در کتابخانه دانشکده دیده اید؟ و در پایگاهها و فهرست پایان نامه های اجرا شده در مراکز اطلاعات ملی جست وجو کرده اید؟
ترسیم نقشه موضوعی
آیا می توانید با استفاده از اصطلاح نامه ها نقشهای موضوعی از رشته خود ترسیم کنید؟
مطالعه کتابهای روش تحقیق و مرور زمینه های پژوهشی
آیا کتابهای روش پژوهش در حوزه های مرتبط را مطالعه کرده اید و زمینه های پژوهشی مورد علاقه خود را می شناسید؟
مقایسه مبانی نظری و عملی
آیا به مباحث نظری گرایش دارید یا موضوعات کاربردی را ترجیح می دهید؟
مقایسه رویکرد کمی و کیفی
آیا به رویکرد کمی علاقه مندید یا بیشتر رویکرد کیفی را می پسندید؟
انتخاب موضوع هاي مسئله مدار
آيا در محل کار/ تحصيل با مسئله ای روبرو هستيد که بتواند مبناي پژوهش قرارگيرد؟
تشکر جناب استاد، بسیار عالی