روش BWM یا روش بهترین بدترین (best worst method) یکی از روشهای نوین تصمیم گیری چند معیاره است که هدف آن محاسبه وزن معیارهای پژوهش است. این روش توسط دکتر رضایی برای اولین بار در سال 2015 طی یک مدل غیر خطی بیان شد سپس در سال 2016 مدل خطی آن نیز در مقاله ای ارائه گشت.
بر اساس روش بهترین – بدترین (که در سال 2015 توسط رضایی ارائه شده است) بهترین و بدترین شاخص به وسیله تصمیم گیرنده مشخص شده و مقایسه زوجی بین هر یـک از ایـن دو شاخص (بهترین و بدترین) و دیگر شاخص ها انجام می شود. سپس یک مسئله حداکثر حداقل براي مشخص کردن وزن شاخص هاي مختلف فرموله و حل می گردد. همچنین در ایـن روش یک فرمول براي محاسبه نرخ ناسازگاري جهت بررسی اعتبار مقایسات در نظر گرفته شد. جهت تحلیل این روش نیز همانند دیگر روش های تصمیم گیری باید ماتریس تصمیم یا پرسشنامه BWM طراحی گردد این پرسشنامه در واقع مقایسه زوجی بهترین معیار با دیگر معیارها و دیگر معیارها با بدترین معیار است. منظور از بهترین معیار، آن معیاری است که در سیستم اهمیت بیشتری نسبت به بقیه دارد و بدترین معیار آن معیاری است که اهمیت کمتری نسبت به دیگر معیارها دارد.
از جمله ویژگی های برجسته این روش نسبت به سایر روش های MCDM می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- نیاز به داده های مقایسه ای کمتر
- این روش منجر به مقایسه ای استوارتر می شود، بدین معنی که جواب های قابل اطمینان تری می دهد.
طیف های کلامی روش BWM
در مقایسات زوجی روش بهترین-بدترین از طیف 9 تایی و استانداردی که برای روش AHP نیز کاربرد دارد استفاده می شود. سپس به پرسشنامه بر اساس طیف زیر پاسخ داده می شود. این طیف از اهمیت برابر شروع شده و به “کاملا مهمتر” ختم می شود. تعداد مقایسات زوجی که در یک مدل باید صورت بگیرد به تعداد 2n-3 است که n تعداد معیارها است.
ادغام پرسشنامه های روش BWM
بعد از ایجاد پرسشنامه ها، باید در اختیار پاسخ دهندگان قرار گیرد تا بر اساس طیف کلامی بالا به آن ها پاسخ دهند بعد از جمع آوری آن ها باید تمامی پرسشنامه ها ادغام شده تا تبدیل به یک پرسشنامه شوند برای این کار از روش میانگین هندسی استفاده می شود و سپس تمامی تحلیل ها بر روی پرسشنامه ادغام شده صورت بگیرد.
تفاوت پرسشنامه BWM با پرسشنامه AHP
همانطور که در مقالات بیس این روش گفته شده است، جایگزین مناسبی برای روش AHP است، هنگامی که تعداد معیارها زیاد باشد. فرض کنید در مدلی 10 معیار وجود دارد تعداد مقایسات زوجی در پرسشنامه AHP برابر با n*(n-1)/2 است یعنی 45 مقایسه زوجی. اما در روش BWM برابر با 2n-3 است یعنی 17 مقایسه زوجی. پس همانطور که نشان داده شد تعداد مقایسات زوجی را به شدت کاهش داده که این باعث می شود زمان کمتری نیاز باشد و نتایج نیز دقیق تر شود.
از طریق لینک زیر می توانید آموزش ویدیویی این روش را مشاهده نمایید.
آموزش روش بهترین-بدترین (best-worst method)
مطالب مشابه و مرتبط:
سلام میشه BWM گروهی را بزارید
سلام. وقت بخیر.
برای انجام bwm گروهی دوتا رویکرد پیش رو دارید:1- بهترین بدترین از نظر تمام خبره ها یکی باشد و بعد نظرات همه خبره ها میانگین هندسی بگیرید و مدل نهایی را اچرا کنید. 2- از نظر هر خبره یک بهترین بدترین استخراج شود بعد به تعداد خبره ها مدل bwm اجرا شود و در نهایت وزن ها میانگین گرفته شود
با سلام ،
درروش دوم كه بر اساس نظر هر خبره به طور مستقل وزنها محاسبه ميشوند ؛ نهايتا كه مي خواهيم وزن نهايي را محاسبه كنيم ،بايد ميانگين حسابي گرفته شود يا ميانگين هندسي ؟ و چرا ؟
سلام در مقایسات زوجی از میانگین هندسی استفاده می شود. روش bwm هم چون ماهیت زوجی دارد بهتر است از هندسی استفاده شود
با سلام
در bwm گروهی، در واقع با چند تصمیم گیرنده، اینجا گفته شده ابتدا باید پرسشنامه ها ادغام و سپس خل شود. اما در قسمتی دیگر از سایت گفته شده برای هر خبره باید جدا مدل حل شده سپس اوزان میانگین گیری شود. کدام روش صحیح است و منبع و رفرنس روش ها چیه؟
سلام
دو حالت میشه انجام داد:
اگر بهترین بدترین از نظر هر خبره متفاوت باشه باید برای هر خبره یک مدل پیاده سازی بشه و در نهایت وزن ها میانگین گرفته بشه.
حالت دوم اگر بهترین بدترین ها از نظر همه خبره ها یکی باشه میتونیم نظرات رو میانگین هندسی بگیریم و در نهایت فقط یک مدل پیاده سازی کنیم.
سلام رتبه بندی در نهایت به بالاترین وزن رتبه بالاتر و به ترتیب نزولی رتبه بندی صورت میگیرد
سلام. بله
سلام.به نظر بنده زی یا همون زتا، نرخ ناسازگاری میشه و شما به اشتباه دارید میگید نرخ سازگاری.درسته؟
سلام در مقاله عینا واژه consistency آورده شده است. که سازگاری می شود. اما در مسائل AHP از واژه ای بنام inconsistency به معنی ناسازگاری مطرح شده است.
سلام
توی این روش بهترین معیار و بدترین معیار چجوری انتخاب میشن؟ از خبره باید بپرسیم یا خودمون انتخاب کنیم؟
مرسی
سلام
از نظر هر خبره بیان میشه
سلام مدیر محترم سایت.
بسیار سایت خوبی است. ممنون و سپاس
سلام وقت بخير، آيا امكانش هست كه براي هر معيار، از امتيازهاي پرسشنامه ميانگين بگيريم و هر كدوم كه امتياز بيشتري داشت بهترين معيار انتخاب شه ؟
بله اینم یکی از راههای انتخاب بهترین و بدترین معیار میشه استفاده کرد