روش ORESTE
دانشمندان حوزه تحقیق در عملیات برای رتبه بندی و مقایسه معیارها، شاخص ها و گزینه های متفاوت، تکنیک های کمی زیادی را ارائه داده اند. روش رتبه بندی ترتیبی جمعی (ORESTE) یکی از جذاب ترین این روش ها می باشد که برای مقایسه ارزیابی های ترتیبی گزینه ها بر اساس شاخص ها استفاده می شود. ORESTE مخفف Organisation, Rangement Et Synthese de donneeَs Relationnelles می باشد.
تکنیک ORESTE (ارسته) در سال ۱۹۷۹ در یک کنفرانس مربوط به مباحث تصمیم گیری چند شاخصه توسط مارک روبنز استاد دانشگاه پلی تکنیک بلژیک مطرح شد و در سال ۱۹۸۲ این تکنیک توسط خود او به صورت مقاله منتشر شد. او سعی داشت داشت با این تکنیک از الزام عملی که برای تعیین وزن شاخص ها در روش الکتره وجود دارد اجتناب کند.
پروفسور روبنز در مقاله خود در سال 1980 به طور خلاصه به معرفی و توضیح مراحل کلی این روش پرداخت. همچنین ایشان در سال 1982 در مجله European Journal of Operational Research با استفاده از روش ارسته یک مساله واقعی را در قالب یک مطالعه موردی حل کرد.
پروفسور روبنز روش ابداعی خود را اینگونه تعریف می کند: A را مجموعه ای محدود از گزینه های ممکن برای ازیابی توسط تعدادی شاخص در نظر می گیریم. این روش فرا رتبه ای با در نظر گرفتن ترجیحات تصمیم گیرنده توسط هر شاخص یک ترتیب ضعیف بر روی A به وجود آورده و در بین شاخص ها نیز رابطه شبه ترتیب حاصل می کند. علی رغم وجود روش های مختلفی برای ساختن روابط فرا رتبه ای مبتنی بر وزن شاخص ها مانند الکتره، تفاوت روش به جایگزین شدن اطلاعات مربوط به وزن ها با روابط شبه ترتیب است.
این روش از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره است که هدف آن رتبه بندی گزینه های پژوهش است. ورودی های این تکنیک عبارت اند از:
١. ماتریس تصمیم (یک ماتریس معیار-گزینه می باشد یعنی ماتریسی که ستون های آن معیارهای پژوهش وگزینه های پژوهش سطرهای ماتریس را تشکیل می دهند.)
٢. ساختار ترجیحی شاخص ها
در تکنیک ORESTE لزومی به محاسبه وزن شاخص ها نمی باشد بلکه ترتیب اهمیت شاخص ها استخراج می گردد. در صورت موجود بودن وزن، ساختار ترجیحی شاخص ها را می توان استخراج کرد. رابطه XaPXb به معنی ترجیح شاخص Xa بر Xb و رابطه XaIXb به معنی بی تفاوتی این دو شاخص (عدم ترجیح آنها بر یکدیگر است. همچنین الزامی به کمی بودن ماتریس تصمیم نیست و خبرگان می توانند به ارائه ساختار ترجیحی گزینه ها در هر شاخص اکتفا کنند. مراحل پیاده سازی این تکنیک به صورت گام های زیر است:
گام ۱. رتبه بندی شاخص ها را بر اساس ساختار ترجیحی اهمیت آنها تعیین کنید. رتبه شاخص Xj را با rj نمایش می دهیم.
گام ۲. رتبه بندی اولیه (ضعیف) گزینه ها را مبتنی بر ساختار ترجیحی آنها بر حسب هر کدام از شاخص ها تعیین کنید. رتبه اولیه گزینه Ai در شاخص Xj را با rij نمایش می دهیم.
گام ۳. برآورد فواصل گزینه ها از یک مبدأ را محاسبه کنید. در این گام فاصله هر گزینه تا یک مبدأ دلخواه برآورد می گردد. این مبدأ دلخواه معمولا عدد صفر است روبنز ۳ روش را برای برآورد فاصله پیشنهاد می کند:
الف) برآورد مستقيم خطی از رابطه زیر صورت می گیرد که در واقع یک میانگین حسابی ساده از رتبه شاخص ها و رتبه گزینه ها به ازای شاخص ها است.
ب) برآورد غیر مستقیم خطی از رابطه زیر صورت می گیرد که در واقع یک میانگین حسابی وزنی است. (برای آلفای برابر با 0.5 همان برآورد مستقیم خطی می شود).
ج) برآورد غیرخطی
حالت کلی تر می تواند به صورت رابطه زیر باشد.
گام 4. فواصل برآورده شده گام 3 را به صورت مطلق رتبه بندی میکنیم بدین معنا که رتبه آن ها را نسبت به کل مقادیر تعیین کنید نه مقادیر به دست آمده به ازای یک شاخص. رتبه فواصل مطلق را به صورت R[Ai(Xj)] نمایش می دهیم.
گام 5. رتبه ادغامی گزینه ها را از رتبه فواصل مطلق به دست آورید جمع سطری رتبه های فواصل مطلق هر گزینه را به عنوان امتیاز نهایی آن گزینه در نظر می گیریم. امتیاز نهایی گزینه Ai را با Ri نمایش می دهیم.
رتبه بندی نهایی گزینه ها با مرتب سازی آن ها بر حسب Ri به صورت صعودی به دست می آید.
ساختار ترتیبی افزایشی براساس (R(i برای تعیین گزینه برتر به صورت زیر بیان می شود:
- اگر (R(a)<R(b آنگاه a P b
- اگر (R(a)=R(b آنگاه a I b
بنابراین گزینه ای که دارای کمترین مقدار Ri باشد به عنوان گزینه برتر شناخته می شود.
چنانچه نیازمند مشاوره رایگان و یا انجام پروژه های خود با تمامی روشهای تصمیم گیری چند معیاره را دارید با ما تماس بگیرید| 09338859181
مطالب مشابه و مرتبط:
یعنی کمترین Ri بهترین گزینه ما میشه ؟ یا بیشترین اشتباه نشده ؟
سلام. تکنیک ارسته چون امتیاز نهایی جمع رتبه ها است پس رتبه هر چی کمتر بهتر. مثلا رتبه یک گزینه شده اول این قطعا بهتر از رتبه سوم است.