تکنیک DEMATEL-ANP
نقطه اشتراک تکنیکهای ANP و DEMATEL در نظر گرفتن روابط شبکه ای گزینه ها یا شاخص ها است. در هر دوی این تکنیک ها روابط شاخص ها یا گروه هایی از گزینه ها یا شاخصها بررسی می شود و هر دو برای نمایش روابط و تأثیرات متقابل بین گزینه ها یا شاخص ها توانایی دارند. با توجه به وجه اشتراکات این دو تکنیک، می توان به صورت ترکیبی از آنها استفاده کرد. رویکرد ترکیبی تکنیک های DEMATEL و ANP که به اختصار آن را D-ANP می نامند، از مزایای هر دو تکنیک بهره می برد و نقاط ضعف هر کدام را با نقاط قوت دیگری پوشش می دهد. تکنیک DEMATEL تنها می تواند روابط گروه (خوشه هایی از شاخص ها یا گزینه ها را بیان کند؛ اما توانایی رتبه بندی گزینه ها با شاخص های درون هر خوشه را ندارد. در مقابل، تکنیک ANP توانایی ارزیابی گزینه ها یا شاخص های درون خوشه ها به صورت کلی و نسبی را دارد؛ اما روش نظام مندی برای ارزیابی روابط بین خوشه ها وجود ندارد و تنها به نظر مستقیم خبرگان اکتفا می کند.
تکنیک DANP
این تکنیک در واقع رویکرد جدیدی از ترکیب دیمتل با anp می باشد. در رویکرد کلاسیک ابتدا دیمتل می باید انجام شود سپس بر اساس روابط درونی که دیمتل تشکیل داده مقایسات زوجی anp انجام شود. اما در رویکرد جدید که به آن DANP یا (dematel based ANP) گفته می شود تنها با استفاده از ماتریس دیمتل کلیه فرایندها انجام شده و سوپرماتریس های anp حاصل می شود در واقع دیگر نیازی به مقایسه زوجی ANP نیست.
در ANP سنتی تلویحاً فرض میشود که هر خوشه دارای وزن مشابهی است، اگرچه واضح است که تأثیر یک خوشه بر خوشههای دیگر ممکن است متفاوت باشد. بنابراین فرض ANP سنتی مبنی بر یکسان بودن وزن خوشهها در ایجاد سوپرماتریس موزون معقول نیست؛ متعاقباً اوزان مؤثر DANP میتواند این نقص را مرتفع کند. در این روش نتایج بر اساس مفهوم پایه ANP از ماتریس ارتباط کامل و که بهوسیله دیمتل محاسبه میگردند، بهدست میآید. بنابراین روش دیمتل جهت ساختن مدل ساختار شبکه برای هر معیار و بعد و نیز جهت بهبود روند نرمالسازی ANP سنتی مورد استفاده قرار میگیرد . این روش در خصوص مسائل دنیای واقعی در مقایسه با روشهای سنتی بسیار مناسب بوده و وابستگی میان معیارها را در نظر میگیرد و در نهایت دیمتل با روش ANP جهت تشکیل DANP بهمنظور تعیین اوزان مؤثر هر بعد و معیار ترکیب میگردد.
در روشها سنتی و کلاسیک برای حل مدل ترکیبی دیمتل و ANP این کار صورت می گرفت که با استفاده از روش دیمتل ماتریس ارتباطات کل محاسبه می شد سپس از آن مقدار آستانه گرفته میشد و از روی مقدار آستانه و ماتریس ارتباطات کل، روابط بین معیارها و زیرمعیارها استخراج و به روش ANP داده میشد و سپس دوباره مقایسات زوجی انجام شده و وزن معیارها و زیرمعیارها محاسبه می گشت. (یکی از معایب این روش این است که با در نظر گرفتن مقدار آستانه تعداد زیادی از روابط درونی حذف می شود).
اما در روش DANP دیگر از ماتریس ارتباطات کل مقدار آستانه گرفته نمی شود (این کار باعث می شود تمام روابط درونی حفظ شود) و با همان اعداد تاثیرگذاری کل، سوپر ماتریس اولیه تشکیل شده و سپس موزون و به توان بی نهایت می رسد تا وزن نهایی معیارها و زیرمعیارها محاسبه شود. الگوریتم دنپ در شکل زیر نشان داده شده است.
در ویدیوی زیر روش DANP به صورت کامل در نرم افزار اکسل آموزش داده شده است و گام های آن بیان شده است.
مواردی که در این فیلم بیان شده است:
- ایجاد ماتریس تصمیم دیمتل (ماتریس ارتباطات مستقیم دیمتل)
- نرخ پایایی (قابلیت اطمینان) روش DANP – در واقع این نرخ بیان می کند که نظرات خبرگان در دیمتل از پایایی مناسب برخوردار است. (این نرخ تنها مختص روش دنپ است)
- نرمال سازی ماتریس دیمتل
- تشکیل ماتریس ارتباطات کل دیمتل (Tc)
- تشکیل ماتریس ارتباطات معیارها (TD)
- نرمال سازی ماتریس Tc و TD و ایجاد سوپر ماتریس اولیه : در واقع گام ورود به ANP در این مرحله صورت می گیرد.
- ایجاد سوپر ماتریس موزون
- به توان رساندن ماتریس موزون و به دست آوردن وزن نهایی؛ به طور معمول سوپر ماتریس موزون روش دنپ در توان های 5 یا 7 همگرا می شود.
در ویدیویی زیر روش DANP به صورت کامل در اکسل توضیح داده شده است
جهت دانلود آموزش کامل این ویدیو کلیک کنید (این آموزش در اکسل پیاده سازی شده است)
دوستان عزیز نرم افزار روش DANP در قالب فایل MATLAB تهیه شده است . فقط کافیست ماتریس اولیه را وارد نمایید مابقی محاسبات توسط نرم افزار انجام می شود. توضیحات بیشتر در رابطه با این نرم افزار در لینک زیر موجود می باشد. به دوستان عزیز پیشنهاد می شود اگر ابعاد مسالتان بزرگ می باشد استفاده از اکسل زمانبر می باشد ولی این نرم افزار در عرض چند ثانیه خروجی تمام گام ها را به شما می دهد.