مقدمه
BWM از روشهای جدید تصمیم گیری چند معیاره است که توسط رضایی (2015) معرفی شده است. اساس این روش اندازه گیری معیارها با مقایسه زوجی است. در BWM با تعیین اولویت بهترین معیار نسبت به سایر معیارها و ترجیح کلیه معیارها بر بدترین ملاک با تعیین مقیاس بین 1 تا 9 ، وزن معیارها مشخص می شود. Guo و ژائو (2017) ابراز داشتند “داوری های کیفی انسانی (مانند مقایسات زوج مقیاس 1-9 توسط تصمیم گیرندگان در BWM) معمولاً ویژگی های ابهام و نامشخص بودن را دارند و اطلاعات معیارها در دنیای واقعی را ندارند. بنابراین ، آنها FBWM را برای مدل سازی ابهام و نامشخص بودن در داوری های انسانی طراحی کردند.
روش تصمیم گیری بهترین بدترین (BWM) یکی از روش های تصمیم گیری چند شاخصه می باشد که در سال 2015 توسط آقای رضایی طی مقاله ای ارائه شد و در سال 2016 طی یک مقاله دیگر مدل را بسط داد مدل مقاله آقای رضایی در محیط قطعی بود. اما در سال 2017 آقایان ژو و همکاران به بررسی مدل bwm در محیط فازی (fuzzy) پرداختند و با ارائه چندین مثال این مدل را در محیط فازی حل کردند. استفاده از اعداد فازی باعث می شود که ابهامات کلام پاسخ دهنده از بین برود. تئوری فازی اولین بار توسط اقای لطفعلی زاده ارائه شد و با فرض اینکه در تصمیم گیری همواره عدم قطعیت ها و ابهاماتی است برای از بین بردن این موارد بیان شد.
BWM یک تکنیک بسیار قوی MCDM است و به طور گسترده ای توسط محققان در سراسر جهان مانند Gupta and Barua ، 2016 (رتبه بندی نوآوران فناوری) رتبه بندی می شود. Rezaei و همکاران ، 2016 (انتخاب منبع سبز)؛ Gupta and Barua ، 2017 (انتخاب تامین کننده سبز)؛ Gupta ، 2017 (ارزیابی فرودگاه بر اساس کیفیت خدمات)؛ Salimi and Rezaei ، 2017 (ارزیابی عملکرد تحقیق و توسعه شرکت ها)؛ van de Kaa و همکاران، 2017 (انتخاب فناوری زیست توده)؛ van de Kaa et al.، 2017 (انتخاب وسیله نقلیه الکتریکی)؛ Abadi و همکاران ، 2018 (ارزیابی استراتژی گردشگری پزشکی) به کار برده شده است.
گام های روش bwm فازی (Fuzzy best worst method)
1- تعیین بهترین (Best) و بدترین معیار (Worst) (بااهمیت ترین و کم اهمیت ترین معیار): این گام را می توان با استفاده از نظرات خبرگان و یا روش دلفی فازی تعیین نمود.
2- مقایسه زوجی بهترین معیار با دیگر معیارها و دیگر معیارها با بدترین معیار: در این گام می توان از هر طیف فازی مقایسات زوجی را انجام داد اما متداول ترین طیف برای روش بهترین بدترین فازی (FBWM) طیف فازی 5 تایی زیر می باشد. این طیف بر اساس عبارات کلامی اهمیت برابر (EI)، اهمیت ضعیف (WI)، نسبتا مهم (FI)، خیلی مهم (VI)، کاملا مهم (AI) می باشد.
3- ایجاد مدل bwm فازی: در این گام می توان با استفاده از مدل برنامه ریزی غیر خطی زیر وزن عوامل را محاسبه نمود. البته در مقاله ژو و همکاران (2017) قید شده است که برای تعداد معیار بالای 3 بهتر است این مدل به برنامه ریزی خطی تبدیل شود تا نتایج بهتر حاصل شود.
4- حل مدل توسط یکی از نرم افزارهای بهینه سازی نظیر لینگو یا گمز: با حل این مدل اوزان معیارها حاصل می شود.
5- تعیین نرخ سازگاری
مقایسه زمانی به صورت کامل سازگار است که رابطه ذیل برای تمامی j ها برقرار باشد.aBW = aBj ×ajw که در آن aBj، ajw و aBw به ترتیب اولویت های بهترین معیار نسبت به معیار j ، اولویت معیار j نسبت به بدترین معیار، و اولویت بهترین معیار نسبت به بدترین معیار خواهند بود. از آنجاییکه aBW= aBj ×ajw و است، می توان حداکثر مقدار ξ را به دست آورد. با استفاده از شاخص سازگاری جدول 3 و رابطه آن مقدار نرخ سازگاری را محاسبه کرد. این نرخ سازگاری در بازه [0 1] قرار میگیرد و هر چه به صفر نزدیکتر باشد مقایسات از سازگاری و ثبات بیشتری برخوردارند و هر چه به یک نزدیکتر باشد مقایسات از سازگاری و ثبات کمتری برخوردارند.
نکته 1: در روش BWM می توان بهترین و بدترین را از نظر هر خبره به صورت جداگانه بدست آورد و سپس برای هر خبره یک مدل BWM فازی تشکیل داد و بعد از حل و محاسبه وزن معیارها، اوزان بدست آمده از هر خبره را با یکدیگر ادغام کرد.
نکته 2: تعداد خبره ها در روش BWM با توجه به اینکه این روش خبره محور می باشد، اصولا بین 5 تا 10 نفر کفایت می کند.
چنانچه نیازمند مشاوره و یا انجام پروژه خود با این روشها هستید با ما تماس بگیرید
مطالب مشابه و مرتبط
با سلام و عرض خسته نباشید
از این روش میشه برای انتخاب گزینه ها هم استفاده بشه؟
در اینصورت باید بین گزینه ها ، بهترین و بدترین رو بر چه اساسی تعیین کنیم؟
سلام . برای رتبه بندی گزینه معمولا روشهای ترکیبی استفاده میشه مثلا ترکیب BWM فازی و تاپسیس فازی. البته با BWM فازی هم میشه ولی خب باید دیگه بهترین بدترین رو بین گزینه ها نسبت به معیارها مشخص کرد که چندان کار جالبی نیست.
سلام و عرض ادب
آيا روش BWM فازي قابليت پياده سازي در نرم افزار اكسل را دارد ؟
سلام تاحالا کار نکردم توی اکسل. توی لینگو به مراتب راحتتره و بهتر است
باسلام و عرض ادب مجدد
آموزش پياده سازي BWM فازي در لينگو در سايت صنايع 20 موجود است ؟
سلام وقت بخیر فعلا برای فازی آموزشی نداریم. ولی پروژه ای باشه خودمون کار میکنیم
سلام
امکانش هست در پیاده سازی این روش در گمز راهنمایی بفرمایید
فرصت کنیم آموزش پیاده سازیشو در لینگو خواهیم گفت
سلام و وقت بخیر
این روش با تعداد 10 پرشسنامه چجوری تحلیل میشه؟
– یعنی اول بهترین و بدترین معیار از نظر خبره ها رو باید تعیین کرد و برای همه یه مدل فازی نوشت؟ اینجوری هر خبره معیارهای متفاوتی رو انتخاب میکنه، چجوری باید معیارها رو یکی کرد؟
– یا اینکه برای هر خبره یه مدل جداگانه باید نوشته بشه و یه وزن متفاوت بدست بیاد؟ اینجوری تعداد محاسبات خیلی بالا میره!
ممنون میشم راهنمایی کنین
سلام دو حالت میشه کار کرد.
یا اینکه بهترین بدترین از نظر همه خبره ها یکی باشن اینطوری بعد از پر کردن پرسشنامه ها، میانگین گرفته میشه و همه پرسشنامه ها میشن یک پرسشنامه در نتیجه یک مدل داریم. و برای همین BWM زده میشه.
حالت دوم اینکه از نظر هر خبره بهترین و بدترین متفاوت باشه اینطوری باید از نظر هر خبره یک مدل BWM انجام بشه و وزن ها بدست بیاد. در انتها وزن های بدست آمده از هر BWM خبره را با هم میانگین گرفت
عرض سلام و خسته نباشد
یه سوال داشتم اینکه چرا در مقاله BWM fuzzy وقتی معادلات نوشته میشوند قوانین اعداد فازی رعایت نمیشوند. طبق اصل اعداد فازی، تفاضل دو عدد فازی می شود تفاضل کران پایین عدد اول منهای کران بالای عدد دوم و … در صورتی که در مقاله عمل تفریق بر بروی دو کران پایین اعمال شده است. لطفا راهنمایی فرمایید. با تشکر از سایت خوبتون.
سلام بر روی دو کران پایین که اعمال نمی شود در مقاله عینا محدودیت اول حد پایین عدد فازی اول را از حد سوم عدد فازی دوم کم کرده
دقیقا حق با شماست. خیلی ذهن منم درگیر کرده. مقاله قاعده تفاضل فازی رو رعایت نکرده