مقدمه
BWM از روشهای جدید تصمیم گیری چند معیاره است که توسط رضایی (2015) معرفی شده است. اساس این روش اندازه گیری معیارها با مقایسه زوجی است. در BWM با تعیین اولویت بهترین معیار نسبت به سایر معیارها و ترجیح کلیه معیارها بر بدترین ملاک با تعیین مقیاس بین 1 تا 9 ، وزن معیارها مشخص می شود. Guo و ژائو (2017) ابراز داشتند “داوری های کیفی انسانی (مانند مقایسات زوج مقیاس 1-9 توسط تصمیم گیرندگان در BWM) معمولاً ویژگی های ابهام و نامشخص بودن را دارند و اطلاعات معیارها در دنیای واقعی را ندارند. بنابراین ، آنها FBWM را برای مدل سازی ابهام و نامشخص بودن در داوری های انسانی طراحی کردند.
روش تصمیم گیری بهترین بدترین (BWM) یکی از روش های تصمیم گیری چند شاخصه می باشد که در سال 2015 توسط آقای رضایی طی مقاله ای ارائه شد و در سال 2016 طی یک مقاله دیگر مدل را بسط داد مدل مقاله آقای رضایی در محیط قطعی بود. اما در سال 2017 آقایان ژو و همکاران به بررسی مدل bwm در محیط فازی (fuzzy) پرداختند و با ارائه چندین مثال این مدل را در محیط فازی حل کردند. استفاده از اعداد فازی باعث می شود که ابهامات کلام پاسخ دهنده از بین برود. تئوری فازی اولین بار توسط اقای لطفعلی زاده ارائه شد و با فرض اینکه در تصمیم گیری همواره عدم قطعیت ها و ابهاماتی است برای از بین بردن این موارد بیان شد.
BWM یک تکنیک بسیار قوی MCDM است و به طور گسترده ای توسط محققان در سراسر جهان مانند Gupta and Barua ، 2016 (رتبه بندی نوآوران فناوری) رتبه بندی می شود. Rezaei و همکاران ، 2016 (انتخاب منبع سبز)؛ Gupta and Barua ، 2017 (انتخاب تامین کننده سبز)؛ Gupta ، 2017 (ارزیابی فرودگاه بر اساس کیفیت خدمات)؛ Salimi and Rezaei ، 2017 (ارزیابی عملکرد تحقیق و توسعه شرکت ها)؛ van de Kaa و همکاران، 2017 (انتخاب فناوری زیست توده)؛ van de Kaa et al.، 2017 (انتخاب وسیله نقلیه الکتریکی)؛ Abadi و همکاران ، 2018 (ارزیابی استراتژی گردشگری پزشکی) به کار برده شده است.
گام های روش bwm فازی (Fuzzy best worst method)
1- تعیین بهترین (Best) و بدترین معیار (Worst) (بااهمیت ترین و کم اهمیت ترین معیار): این گام را می توان با استفاده از نظرات خبرگان و یا روش دلفی فازی تعیین نمود.
2- مقایسه زوجی بهترین معیار با دیگر معیارها و دیگر معیارها با بدترین معیار: در این گام می توان از هر طیف فازی مقایسات زوجی را انجام داد اما متداول ترین طیف برای روش بهترین بدترین فازی (FBWM) طیف فازی 5 تایی زیر می باشد. این طیف بر اساس عبارات کلامی اهمیت برابر (EI)، اهمیت ضعیف (WI)، نسبتا مهم (FI)، خیلی مهم (VI)، کاملا مهم (AI) می باشد.
3- ایجاد مدل bwm فازی: در این گام می توان با استفاده از مدل برنامه ریزی غیر خطی زیر وزن عوامل را محاسبه نمود. البته در مقاله ژو و همکاران (2017) قید شده است که برای تعداد معیار بالای 3 بهتر است این مدل به برنامه ریزی خطی تبدیل شود تا نتایج بهتر حاصل شود.
4- حل مدل توسط یکی از نرم افزارهای بهینه سازی نظیر لینگو یا گمز: با حل این مدل اوزان معیارها حاصل می شود.
5- تعیین نرخ سازگاری
مقایسه زمانی به صورت کامل سازگار است که رابطه ذیل برای تمامی j ها برقرار باشد.aBW = aBj ×ajw که در آن aBj، ajw و aBw به ترتیب اولویت های بهترین معیار نسبت به معیار j ، اولویت معیار j نسبت به بدترین معیار، و اولویت بهترین معیار نسبت به بدترین معیار خواهند بود. از آنجاییکه aBW= aBj ×ajw و است، می توان حداکثر مقدار ξ را به دست آورد. با استفاده از شاخص سازگاری جدول 3 و رابطه آن مقدار نرخ سازگاری را محاسبه کرد. این نرخ سازگاری در بازه [0 1] قرار میگیرد و هر چه به صفر نزدیکتر باشد مقایسات از سازگاری و ثبات بیشتری برخوردارند و هر چه به یک نزدیکتر باشد مقایسات از سازگاری و ثبات کمتری برخوردارند.
نکته 1: در روش BWM می توان بهترین و بدترین را از نظر هر خبره به صورت جداگانه بدست آورد و سپس برای هر خبره یک مدل BWM فازی تشکیل داد و بعد از حل و محاسبه وزن معیارها، اوزان بدست آمده از هر خبره را با یکدیگر ادغام کرد.
نکته 2: تعداد خبره ها در روش BWM با توجه به اینکه این روش خبره محور می باشد، اصولا بین 5 تا 10 نفر کفایت می کند.
چنانچه نیازمند مشاوره و یا انجام پروژه خود با این روشها هستید با ما تماس بگیرید
مطالب مشابه و مرتبط
سلام
در روش BWM كه رويكردي براساس مدل رياضي ( مينيمم سازي ) دارد و در خود مقاله آقاي دكتر رضائي هم اشاره به سازگاري مدل دارد ( يعني في الذاته سازگاري در مدل وجود دارد) آيا نيازي به محاسبه نرخ سازگاري هست ؟
چون به نظر ميرسد كه سازگاري هميشه وجود خواهد داشت !
سلام روشی همیشه سازگار است. علت محاسبات نرخ سازگاری این است که دقت وزن ها تا چه میزان می باشد. هر چقدر نرخ کمتر باشد دقت و فاصله بین وزن ها معقول تر است
سلام
وقتي از رابطه aBj×ajw=aBW استفاده ميكنيم حداكثر اختلاف عددي كه از مقايسه بهترين – بدترين اختصاص يافته و ضرب اعداد متناظر بردارهاي OW و BO چقدر است ؟ چون فرموديد براي سازگاري كامل طبق رابطه فوق بايد عينا برابر aBW باشند . مثلا اگر abw=7 باشد و aB2*a2W=15 شده باشد اختلافشان ميشود 8!آيا قابل قبول است يا پرسشنامه بايد تغيير كند؟
( در واقع منظورم اينه كه ميتونيم از رابطه بالا هم علاوه برفرمول اصلي نرخ سازگاري( شاخص سازگاري/E) استفاده كنيم ؟)
سلام اختلاف زیاد نباید باشه مثلا اگر عدد abw=7 باشه حاصل اون ضرب مثلا 6 بشه یا 8 یا 10 خوبه
سلام
سوال بنده اين است كه در صورتي كه به جاي يك خبره و يك مدل BWM،تيمي از خبرگان داشته باشيم و به ازاء هر خبره يك مدل BWM زده شود ؛ قاعدتا يك نرخ سازگاري به ازاء هر مدل داريم . حالا سوالم اينه كه آيا لازم است كه نرخ سازگاري كل ( ادغام نظرات خبرگان ) محاسبه شود و در گزارش كار بيايد ؟
اگر اين كار الزامي است نرخ سازگاري كل را به روش ميانگين حسابي محاسبه كنيم يا ميانگين هندسي ؟
ممنون
سلام. حسابی منطقی تر است. کلا در داده هایی که کوچک هستند حسابی منطقی تر است
سلام
در ويژگيهاي روش بهترين بدترين اعلام فرموده ايدكه در اين روش مقايسه ها استوارتر هستند ، ميخواستم سوال كنم منظور از مقايسه هاي استوارتر چيست ؟ و چرا خاص اين روش اعلام شده است ؟
(مگر در روشهاي ديگر مثل AHP؛ مقايسات زوجي قابل اطمينان نيستند؟)
سلام. استوارتر در اینجا به معنی این هست که چون این روش حجم مقایسات رو کمتر میکنه و این باعث میشه خبره کمتر درگیر شلوغی و انباشت اعداد در مقایسات زوجی بشه پس دقتش به نحوی بالاتر میره و استواری به این معناست.
سلام
لطفا مقاله بيس ژو و همکاران (2017) كه در متن آموزش به آن اشاره كردين را به اشتراك بگذاريد( بهترين بدترين فازي )؛ ديگه اينكه آموزش پياده سازي بهترين بدترين فازي در نرم افزار لينگو كه گفتين در صورت وقت آزاد تهيه ميشه ، انجام شده ؟
سلام لینک مقاله هست
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950705117300114
آموزششو هنوز خیر تهیه نکردیم