تصمیمگیری های مديران در بیشتر موارد، از عوامل مختلف(کمی یا کیفی) تاثیر می پذیرند. ایین عوامل ممکن است با یکدیگر در تعارض باشند و مدیران در تلاش هستند که بهترین گزینه را از بین چندین گزینه در بالاترین رتبه قرار دهند. هزینه خطا موضوعی ست مه در صورت عدم قطعیت و همچنین استباهات تصمیم گیری، مدیران با آن مواجه خواهند شد.اگر برای مدیران عواملی مانند اختیار و قدرت بیشتر باشد این هزینه ی تصمیمات نادرست بیشتر خواهد بود. و میتوان گفت که حل مسائل تصمیم گیری مه در ان معیار های مختلفی دخیل هستند(تصمیم گیری چند معیاره) پیچیده است و به آسانی صورت نمیگیرد. و اگر معیار ها با یکدیگر در تعارض باشند(یعنی افزایش مطلوبیت یکی از معیارها باعث کاهش مطلوبیت معیارهای دیگر باشد) این پیچیدگی بیشتر خواهد بود. به همین دلیل روشهای تصمیم گیریهای چند معیاره و خصوصا روشهای چند شاخصه برای حل مسایل این چنینی و تصمیم گیریهای این چنینی مطرح شده و توسعه داده شده اند.
در یک مساله تصمیم گیری چند معیاره، ممکن است از چند روش تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) استفاده شود که نتایج این روشها همیشه یکسان نیستند. در این حال سه روش میانگین گیری، بردا (Borda) و کپ لند (Copeland) مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع در چنین مواقعی که نتایج روشهای مختلف تصمیم گیری چند معیاره یکسان نیست سوالی که مطرح می شود این است که کدام گزینه باید انتخاب شود؟ در چنین مواقعی است که باید از روشهای ادغام که در بالا نام برد استفاده شود. در این مطلب ابتدا تئوری روشها توضیح داده می شود و سپس در یک فیلم آموزشی این سه روش را توضیح خواهیم داد.
به عنوان مثال فرض کنید که در یک مساله مکان یابی کارخانه 5 معیار دارید و 4 مکان، که میخواهید یک مکان مناسب برای احداث کارخانه انتخاب کنید. حال ممکن است با روشهای مختلفی نظیر AHP ، تاپسیس و یا روشهای جدید مانند WASPAS مکان ها را رتبه بندی نمایید. هر روش ممکن است یک رتبه بندی متفاوت ارائه دهد. حال برای ادغام نتایج رتبه بندی روشها از این سه تکنیکی که در ادامه به آن ها می پردازیم استفاده می شود.
بنابراین، ممکن است با توجه به تکنیک های مختلفی که در حل مسائل استفاده می شود، رتبه های متفاوتی برای یک مسأله واحد بدست بیاید، آن موقع بایستی برای اجماع در رتبه بندی های گوناگون از روش های ادغام که عبارتند از روش میانگین رتبه ها، روش بردا و روش کپ لند استفاده نمود.
در دنیای واقعی، تصمیم گیرندگان، خود را محدود به یک روش تصمیم گیری نمی کنند و امکان دارد با استفاده از روش های مختلف، به نتایج مختلفی دست پیدا کنند. در این شرایط، فنونی برای تلفیق رتبه تکنیک ها پیشنهاد شده است که عبارتند از: روش میانگین رتبه ها، روش بردا و روش کپ لند .
روش میانگین گیری
این روش به میانگین رتبه ها معروف است در این روش رتبه گزینه ها را بر اساس هر روش تصمیم گیری چند معیاره محاسبه می کنیم سپس برای هر گزینه، میانگین حسابی رتبه های بدست آمده با استفاده از روشهای مختلف تصمیم گیری تعیین می شود و بر این اساس گزینه ها اولویت بندی می شوند بدیهی است که گزینه های با میانگین حسابی بالاتر در اولویت خواهند بود. به عنوان مثال در جدول زیر ما گزینه های پژوهش را بر اساس سه روش AHP و تاپسیس و واسپاس رتبه بندی کرده ایم. حال برای دستیابی به رتبه نهایی از میانگین گیری استفاده کرده ایم.
روش بردا (Borda)
در این روش برای تصمیم گیری، ماتریس مقایسه زوجی بین گزینه ها ایجاد می شود. در صورتی که بر اساس روشهای مختلف تصمیم گیری چند معیاره، تعداد ارجحیت گزینه ای بر گزینه دیگر بیش از تعداد مغلوب شدن آن گزینه بر گزینه دیگری باشد، در ماتریس مقایسه زوجی عدد 1 گذاشته می شود و در صورتیکه رای اکثریت وجود نداشت و یا آراء با هم مساوی باشند، در ماتریس مقایسه زوجی عدد صفر گذاشته می شود. عدد 1 به منزله آن است که سطر بر ستون ارجحیت دارد و عدد صفر به منزله آن است که ستون بر سطر ارجحیت دارد. پس از بررسی گزینه ها، ماتریس مقایسه زوجی شکل خواهد گرفت و مجموع عناصر هر سطر تعداد مسلط شدن هر گزینه را نشان می دهد و گزینه ها بر اساس تعداد مسلط شدن اولویت بندی می شوند.
تعداد مقایسات برابر /2(m(m-1 است که m تعداد گزینه است. معیار اولویت در این روش، آن است که در چند دفعه بردهای گزینه در سطر دارای اکثریت است.
روش کپ لند
این روش با پایان روش بردا شروع می شود. روش کپ لند نه فقط تعداد بردها بلکه تعداد باخت ها را هم برای هر گزینه محاسبه می کند. امتیازی که کپ لند به هر گزینه می دهد، با کم کردن تعداد باخت ها از تعداد بردها محاسبه می شود. این روش اصلاح شده روش بردا است با این تفاوت که در اولویت بندی علاوه بر تعداد مسلط شدن (مجموع عناصر هر سطر)، تعداد مغلوب شدن (مجموع عناصر هر ستون) نیز مورد استفاده قرار می گیرد. بدین منظور گزینه ها بر اساس تفاضل مقادیر تعداد مسلط شدن و تعداد مغلوب شدن اولویت بندی می شوند.
در ویدیوی زیر این سه روش به صورت کامل آموزش داده شده است:
فوقالعاده بود سپاسگذارم
دمت گرم