روش دیمتل خاکستری (grey DEMATEL) به عنوان دیمتل فاصله ای یا اینتروال (interval) مطرح می شود. هدف روش دیمتل تعیین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری شاخص ها و تعیین روابط بین آن ها است. در پست های قبل به آموزش روش دیمتل و آموزش دیمتل فازی پرداختم. اما تفاوت اساسی اعداد قطعی و فازی با اعداد خاکستری در این است که عدد خاکستری به عددی اطلاق می شود که مقدار آن نامشخص است اما بازه ای که مقدار آن را در بر می گیرد شناخته شده است در سیستم تئوری خاکستری صحبت از اعداد گنگ و داده هایی که اطلاعات کامل از آنها نداریم صحبت می شود. در این ویدیو به صورت کامل روش دیمتل خاکستری آموزش داده می شود و گامهای آن پیاده سازی می شود این آموزش از تئوری شروع می کند و یک مثال را در نرم افزار اکسل پیاده سازی می کند. این آموزش بر اساس مقاله آقای فو و همکاران (2012) است که به بررسی روش دیمتل خاکستری (Grey DEMATEL) پرداخته اند.
عملگرهای خاکستری در DEMATEL
در ماتریس تصمیم دیمتل خاکستری معمولا از طیف 5 تایی خاکستری استفاده می شود که شامل عبارات بدون تاثیر {0و0}، تاثیر خیلی کم {0.25و0}، تاثیر کم {0.5و0.25}، تاثیر زیاد {0.75و0.5}، تاثیر بسیار زیاد {1و0.75} است استفاده می کنیم. پس گام اول روش دیمتل خاکستری تشکیل ماتریس ارتباطات مستقیم است در گام های بعد عملیات نرمال سازی، معلوم ماتریس و ضرب ماتریس صورت می گیرد و در انتها نیز ماتریس ارتباطات کل (T) حاصل می شود.
همانطور که در اعداد قطعی ما عملیات ضرب، تقسیم، جمع و… را داریم در اعداد خاکستری نیز این روابط برقرار است. در روش دیمتل خاکستری نیز برای محاسبات باید از روابط خاکستری استفاده کنیم که در زیر آورده شده است.
گام های روش دیمتل خاکستری
روش دیمتل خاکستري نوعی روش تصمیم گیري براي عملکرد و روشی براي کمک به تجسم کردن ساختاري از روابط علی پیچیده از طریق استفاده از ماتریس ها و دیاگرام های مفید است. ماتریس ها یا دیاگرام ها روابط بین اجزاي سیستم با نقاط قوتى از روابط در میان این روابط کمی ترسیم می کند. در روش دیمتل خاکستري فرض بر آن اسـت که یک سـیسـتم شـامل مجموعه اي از اجزاي {Cn,…, C2,C1= {C با روابط زوجی اســـت که می تواند ارزیابی شود.
دیمتل خاکستري شامل چهار مرحله اصلی شامل توسعه ماتریس روابط مســـتقیم زوجی بین اجزاي ســـیســـتم از طریق ورودي های ارزیاب یا تصمیم گیرنده، تعیین ماتریس تاثیر اولیه از طریق نرمال سازي ماتریس روابط مستقیم. تعیین ماتریس(تاثیر) روابط کل و در نهایت تعیین روابط علی و معلولی(نمودار علی-برجسته) در میان اجزا و نقاط قوت نسبی تشکیل شده است.
کاربردهای روش دیمتل خاکستری
از این روش در مدل های تصمیم گیری چند معیاره برای بررسی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری معیارها استفاده می شود با استفاده از ماتریس ارتباطات کل و تعیین مقادیر جمع سطری (D) و جمع ستونی (R) می توان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و نمودار علی معیارهای را رسم کرد. همچنین می توان روابط داخلی بین عوامل را کشف نمود و در روشهایی همچون ANP بکار گرفت. روش دیمتل به هیچ عنوان رتبه بندی و یا وزنی از معیارها به ما نمی دهد بلکه همانطور که گفته شد فقط و فقط تاثیرگذاری و تاثیرپذیری عوامل و روابط آن ها را کشف میکند.
در ویدئوی زیر آموزش کامل روش دیمتل خاکستری شرح داده شده است.
جهت مشاهده و دانلود ویدیوی کامل اینجا را کلیک کنید
مطالب مشابه و مرتبط